Σχόλια στην Ιλιάδα Ραψωδία Α

ΙΛΙΑΔΑ  Ραψωδία Α  1-53

1.       Προοίμιο στίχοι 1-7.

Ο Όμηρος ζητά τη βοήθεια της Μούσας Καλλιόπης για να διηγηθεί τον τρομερό θυμό του Αχιλλέα. Δίνει από την αρχή το θέμα του και το όνομα του πρωταγωνιστή. Στους στίχους 2-5 περιγράφει την υπόθεση του έπους που είναι οι συνέπειες του θυμού του Αχιλλέα. Στους στίχους 6-7 δίνει τη χρονική αφετηρία της υπόθεσης και το όνομα του  δεύτερου σημαντικού πρωταγωνιστή, του Αγαμέμνονα.  Άλλα στοιχεία: τα γεγονότα εξελίσσονται σύμφωνα με τη θέληση του Δία, οι άνθρωποι δεν φέρουν ευθύνη για ό,τι συμβαίνει (η βουλή γενόνταν του Κρονίδη).

2.       Στίχοι 8-53                               Η σκηνή με το Χρύση.

Ενότητες:  8-11 Ο ρόλος του Απόλλωνα, 12-22  Το αίτημα του Χρύση, 23-33 Η άρνηση του Αγαμέμνονα, 34-43 Η προσευχή του Χρύση, ε. Ο Απόλλωνας στέλνει λοιμό στο στρατόπεδο των Αχαιών.

Πώς εμφανίζεται ο Χρύσης στην ικεσία του; Κρατά  το σκήπτρο ως ένδειξη  θεϊκής εξουσίας  και κύρους δοσμένου από τον Φοίβο.

Τι εύχεται στους Αχαιούς; τι ζητά; τι προσφέρει ως αντάλλαγμα; Εύχεται να νικήσουν, ζητά  την κόρη του, προσφέρει λύτρα.

Η αντίδραση των Αχαιών ποια ήταν; Όλοι οι Αχαιοί φώναξαν να γίνει δεκτό το αίτημά του.

Η απάντηση του Αγαμέμνονα: περιφρονεί και προσβάλλει το Χρύση με απειλές, δείχνει ασέβεια στον Απόλλωνα και διαπράττει ύβρη, φέρεται σκληρά και αλαζονικά λέγοντας ότι θα κρατήσει σκλάβα την κόρη του, περιφρονεί τη γνώμη των άλλων Αχαιών με αλαζονεία και αυταρχικότητα. Εγωκεντρικός και σκληρός.

Ενδείξεις ότι νικητής θα είναι ο Χρύσης: τα σύμβολα του Απόλλωνα δείχνουν πως ο Χρύσης είναι φορέας θεϊκής εξουσίας, το ρήμα ευλαβεισθε, η προτροπή να δείξουν ευλάβεια στον Απόλλωνα.

Η προσευχή του Χρύση και τα τυπικά της στοιχεία

Επίκληση -Προσφώνηση του θεού -Υπενθύμιση των προσφορών του στο θεό -Το αίτημα -Η άμεση ανταπόκριση του Απόλλωνα

Η επιφάνεια του θεού  : ο  Απόλλων κατεβαίνει άμεσα ως θεός με τη φαρέτρα και τα βέλη και αρχίζει να μεταδίδει τον λοιμό στους Αχαιούς.

Νόμος των τριών: σκύλοι → μουλάρια → άνθρωποι  (ο ποιητής κλιμακώνει την αφήγηση πηγαίνοντας από το πρώτο και λιγότερο σημαντικό θέμα –σκύλοι- στο τρίτο και πιο σπουδαίο -άνθρωποι )

Αναχρονισμός: παντού εκαίαν πυρές των νεκρών: ο Όμηρος  προβάλλει ως  συνήθεια των Μυκηναίων/Αχαιών την καύση των νεκρών ενώ εμείς γνωρίζουμε πως  την εποχή του, 8^ος – 7^ος αιώνας (Γεωμετρική/ Αρχαϊκή) έθαβαν τους νεκρούς, όπως δείχνει και  ο ταφικός περίβολος στην ακρόπολη των Μυκηνών.

Ραψωδία  Α   54-188

1.       Σκηνή στίχων 54-101: έχει κεντρικό θέμα την αποκάλυψη της αιτίας του λοιμού. Ωστόσο, η αποκάλυψη καθυστερεί. Ποια μέσα χρησιμοποιεί ο Όμηρος για να πετύχει την καθυστέρηση και τι επιδιώκει με την τεχνική της επιβράδυνσης; (= η καθυστέρηση της εξέλιξης της υπόθεσης με την παρεμβολή μιας άλλης μικρής συνήθως διήγησης. Η επιβράδυνση επιτείνει την αγωνία των θεατών ή ακροατών και εξυπηρετεί την οικονομία του έργου).

Αναλυτικός λόγος του Αχιλλέα με άστοχα ερωτήματα  60-68.

Ο ποιητής παρουσιάζει αναλυτικά τον Κάλχα 69-73.

Ο μάντης διστάζει … 74-84

Ο Αχιλλέας δεσμεύεται με όρκο να τον προστατεύσει 85-92

Η απάντηση του Κάλχα με την οποία αναιρεί τα άστοχα ερωτήματα του Αχιλλέα 93-101

Τι επιδιώκει ο ποιητής; προετοιμάζει σταδιακά τη σύγκρουση Αχιλλέα – Αγαμέμνονα (οικονομία), αυξάνει το ενδιαφέρον και την αγωνία των ακροατών.

2.       Γράψε το στίχο στον οποίο υπάρχει Χρονική συμπύκνωση = Τα  θεία βέλη στον στρατόν πετούσαν εννιά μέρες.

3.       Δομή του λόγου του Αχιλλέα: 

Α) προσφώνηση και τιμή στον Ατρείδη,  β) η κρισιμότητα της κατάστασης, γ) πρόταση να ρωτήσουν μάντη, δ) διαπίστωση ότι αιτία είναι ο Φοίβος, ε) ανάγκη προσφοράς στο θεό.

4.       Ο Κάλχας: πρώτος ορνεοσκόπος, γνωρίζει τα πάντα, υπέδειξε τη λύση για να αποπλεύσουν οι Αχαιοί από την Αυλίδα, έχει το χάρισμα της μαντικής από τον Φοίβο.

5.       Ο όρκος του Αχιλλέα στον Απόλλωνα. Δεσμεύεται να προστατεύσει τον Κάλχα.

Προοικονομία: όσο εγώ ζω κι εδώ στην γην βλέπω το φως του ήλιου βαρύ χέρι δεν θα βάλει επάνω σου μήτε ο Αγαμέμνων που σήμερα καυχάται ότι είναι ο πρώτος.

6.       Άστοχα ερωτήματα (= είναι τα ερωτήματα που δεν στοχεύουν στη διερεύνηση της αλήθειας με την αναμονή μιας καταφατικής ή αρνητικής απάντησης αλλά απορρίπτονται ένα προς ένα ώσπου να διαπιστωθεί στο τέλος έντονα η αλήθεια ): αποτελούν επιβράδυνση.

Ο Αχιλλέας  ρωτάει	Ο Κάλχας  απαντά
Μη κάποιο τάμα του λειψε, μη του λειψε εκατόμβη	Τάμα ποσώς δεν του λειψε, μήτε εκατόμβη, αλλ είναι ο ιερέας αφορμή που αψήφησε ο Ατρείδης

7. Ποια λύση προτείνει ο Κάλχας; Να  επιστρέψουν την Χρυσηίδα στον πατέρα της προσφέροντας  μαζί εκατόμβη, θυσία εκατό βοδιών και χωρίς να  ζητήσουν λύτρα.

8.       Δομή του  πρώτου λόγου του Αγαμέμνονα 107-121: α) επιτίθεται στον Κάλχα, β) μεταθέτει την ευθύνη στο μάντη, γ) δέχεται αναγκαστικά το χρησμό του, δ) δικαιολογείται  παρουσιάζοντας τις αρετές της Χρυσηίδας, ε) υποχωρεί δήθεν για το καλό του λαού όμως στ) ζητά άλλο δώρο. 

      

9.  Ο Αγαμέμνονας διατυπώνει στους στίχους 115-116 τα χαρακτηριστικά του ιδανικού τύπου γυναίκας στην ομηρική κοινωνία. Ποια ήταν αυτά; Κλάση, ανάστημα, γνώμη, έργα. Έπρεπε να είναι όμορφη, ψηλή, φρόνιμη και συνετή, σοβαρή,  εργατική.

10.Η απάντηση του Αχιλλέα 123-130: τι λέγεις; = έκπληξη

Ένδοξε /περισσά  φιλόπλουτε = ακόμη ελέγχει το θυμό του αν και επισημαίνει την απληστία του Αγαμέμνονα.

Επιχείρημα= δεν υπάρχουν λάφυρα. Υπόσχεση = θα πάρει πολλαπλάσια αν κυριεύσουν την Τροία (προοικονομία)

11. Στίχοι 131-148 Ο δεύτερος λόγος του Αγαμέμνονα / το ήθος του: α)απευθύνεται στον Αχιλλέα με τις προσφωνήσεις    γενναίε  και  θείε (θεϊκέ), β) υποψιάζεται ότι ο Αχιλλέας θέλει να τον   ξεγελάσει (καχύποπτος ) γ) απαιτεί   άλλο δώρο (της αρεσιάς του) ως αντάλλαγμα για την    Χρυσηίδα  (απαιτητικός, συμφεροντολόγος, εγωκεντρικός), απειλεί  ότι θα πάρει το δώρο του Αίαντα, ή του Οδυσσέα, ή του Αχιλλέα ( αλαζονικός, δεν σέβεται τους άλλους αρχηγούς). Ειρωνεύεται τον Αχιλλέα αναθέτοντας του την αποστολή της Χρυσηίδας  στον Χρύση ( τρομερέ, μόνε των ανδρών).

12.Ο δεύτερος λόγος του Αχιλλέα / το ήθος του(150-172)

Οργισμένος    απευθύνει στον  Αγαμέμνονα  τους χαρακτηρισμούς:  πανουργότατε =  πονηρός

                                   Με αναίδειαν  ενδυμένε=   αναιδής           σκυλοπρόσωπε= ύπουλος

                                   Αναίσχυντε = χωρίς ντροπή

Τα  επιχειρήματά του  Αχιλλέα :  δεν ήλθε στην Τροία επειδή τον έβλαψαν οι Τρώες αλλά επειδή του το ζήτησε ο Αγαμέμνονας, θεωρεί το δώρο  αμοιβή των κόπων του, παραπονιέται γιατί αν και ο ίδιος   έχει αναλάβει το βάρος της μάχης, ο Αγαμέμνονας παίρνει μεγαλύτερο δώρο. Απειλεί ότι θα φύγει για την πατρίδα του.

13. Ρητορική ερώτηση : ποιος από τους Αχαιούς θα δράμει, αν τον ζητήσεις εις πολέμου αγώνα;

14.   Η συναισθηματική κατάσταση του Αχιλλέα (ήθος): αγανακτεί, οξύς και υβριστικός, αγανακτισμένος, θεωρεί πως υποτιμάται και αδικείται παρόλο που αυτός είναι που κρατά το βάρος της μάχης.

15.   Το θέμα της τιμής: τα λάφυρα (δώρα) θεωρούνταν  τιμή για τον πολεμιστή, η στέρηση ή η αφαίρεσή τους  ήταν ατίμωση, στέρηση τιμής.

Αχιλλέας: αν τύχει μοιρασμός τρανό συ παίρνεις δώρο κι εγώ με δώρο μικροστό κι αγαπητό γυρίζω, το δώρο μου να πάρεις φοβερίζεις που ναι αμοιβή των κόπων μου, ίσια με σε δεν έχω εγώ δώρο καλό ποτέ μου, δεν θέλω  εδώ να μείνω ατίμητος   τα πλούτη να σου αυξήσω.

Αγαμέμνονας : αν δώρον ισότιμο της αρεσιάς μου λάβω αρκεί, εγώ δεν πρέπει αδώρητος να μένω, κοντά μου υπάρχουν και άλλοι να με δοξάσουν, να χεις εσύ το δώρο σου κι εγώ να το στερούμαι.

Η έννοια της τιμής κυριαρχεί στη σκέψη του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα. Ποιο είναι το σημασιολογικό της φορτίο σε κάθε περίπτωση; ο κώδικας αξιών έχει αλλάξει σε καθεμιά από αυτές τις κοινωνίες

Στην  κοινωνία της Ιλιάδας	Στην αρχαία Αθήνα
Η τιμή, η δόξα, η υστεροφημία είναι το ανώτερο ιδανικό και ο στόχος του ήρωα. Η στέρηση του λάφυρου, του δώρου του, σημαίνει υποτίμηση και ατίμωση, στέρηση της τιμής	Άτιμος = χωρίς πολιτικά δικαιώματα.

16.   Τρίτος λόγος του Αγαμέμνονα ( 174-188):

προκαλεί τον Αχιλλέα να φύγει ( φύγε, φύγε ευθύς),  πιστεύει πως άλλοι αρχηγοί μπορούν να τον δοξάσουν και επίσης ο Δίας (τραγική ειρωνεία, ποιον βοηθά στην πραγματικότητα ο Δίας;)  δηλώνει απερίφραστα  το μίσος του για τον Αχιλλέα, τον  υποβιβάζει ( είναι δώρο θεού, αν είσαι τόσο δυνατός: τι σημαίνει το υπονοούμενο;),  δηλώνει πως δεν τον υπολογίζει (δεν σε λογιάζω), απειλεί ότι θα πάρει από την σκηνή του το δώρο του, την κόρη του Βρισέως, τη Βρισηίδα. Για να μάθεις: τον φρονηματίζει, να τρομάζει και άλλος: για παραδειγματισμό των άλλων και  επιβολή της κυριαρχίας του στο στράτευμα!

Α 189-245           Επέμβαση της Αθηνάς

1.       Στους στίχους 189-193 Ποιο είναι το  δίλημμα που αντιμετωπίζει ο  Αχιλλέας; σε ποια απόφαση καταλήγει;

Αν  θα σκοτώσει τον Αγαμέμνονα ή αν θα κατασιγάσει το θυμό και θα υποχωρήσει. Αποφασίζει να σύρει το σπαθί και να τον σκοτώσει.

Με ποια μέθοδο γίνεται η εμφάνιση της Αθηνάς στον Αχιλλέα; Με ενανθρώπιση ( οι θεοί εμφανίζονται με τη μορφή ανθρώπου χωρίς να γίνεται αντιληπτή η θεϊκή τους ιδιότητα) ή με επιφάνεια (οι θεοί αποκαλύπτονται με την θεϊκή τους ιδιότητα ); Πώς είχε εμφανιστεί στον Τηλέμαχο; Γιατί επέλεξε τους τρόπους αυτούς σε κάθε περίπτωση;

Εμφανίζεται με επιφάνεια, ως θεά, ορατή μόνο στον Αχιλλέα, γιατί πρέπει να δράσει άμεσα και να σταματήσει το φόνο, επειδή ο Αχιλλέας είναι ημίθεος και δεν θα τρομάξει στη θέα της. Στον Τηλέμαχο εμφανίζεται με ενανθρώπιση, γιατί έχει τον χρόνο να πείσει τον Τηλέμαχο ως Μέντορας και για να μην τρομάξει  τον νεαρό Τηλέμαχο.

3. Προοικονομία: η αφηγηματική τεχνική με την οποία ο ποιητής   προετοιμάζει συστηματικά τα επεισόδια που θα ακολουθήσουν στην εξέλιξη της πλοκής του έργου.

Να επισημάνετε  την προοικονομία στους στίχους 213-245:

Ø  213-215: τρίδιπλα δώρα ατίμητα θα λάβεις μιαν ημέρα γι αυτήν την ύβριν: η θεά Αθηνά προαναγγέλλει όσα θα συμβούν στην Ι ραψωδία, όταν οι Αχαιοί θα προσφέρουν πλούσια δώρα στον Αχιλλέα για να τον πείσουν να επιστρέψει στη μάχη.

Ø  232: τωόντι αχρείους κυβερνάς λαοφάγε βασιλέα: η παθητική στάση και η αδιαφορία των Αχαιών προδιαγράφει την αδιαφορία του Αχιλλέα γι αυτούς όταν θα τους φονεύει ο Έκτορας.

Ø  241-245: οι Αχαιοί θα αποζητήσουν τον Αχιλλέα καθώς θα εξοντώνονται από τον Έκτορα και ο Αγαμέμνονας δεν θα έχει δύναμη να τους βοηθήσει και θα μετανιώσει για την στάση του προς τον Αχιλλέα.

2.       Πώς χαρακτηρίζεται ο Αχιλλέας με βάση την απάντησή του στην Αθηνά 217-219 ; Ευσεβής, πιστός στη θεά, συνετός.

Η δομή του λόγου του Αχιλλέα (217-245)

v  Υβριστικοί χαρακτηρισμοί: μέθυσε, σκυλόματε, με καρδιάν ελάφου= δειλός        λαοφάγε =αυτός που αρπάζει τα λάφυρα των άλλων

v  Κατηγορεί τον  Αγαμέμνονα για δειλία στη μάχη και στις ενέδρες

v  Διαπίστωση ότι οι Αχαιοί είναι  αχρείοι, γιατί υπακούουν σε αυτόν, αδιαφορώντας για το δίκαιο.

v  Όρκος – σχήμα του αδύνατου: ο Αχιλλέας ορκίζεται στο ραβδί (σύμβολο εξουσίας) και ο όρκος έχει δεσμευτική λειτουργία.  Το σκήπτρο κρατούν οι δικαιοκρίτες Αχαιοί που εφαρμόζουν το νόμο του Δία. Ορκίζεται ότι  θα ξαναβγεί στη μάχη μόνο, αν το  ραβδί που κρατά, που το έκοψαν και το επεξεργάστηκαν για να γίνει σκήπτρο, βγάλει φύλλα και κλαδιά. Επειδή αυτό είναι αδύνατο, η φράση του σημαίνει πως σε καμιά περίπτωση δεν θα πολεμήσει ξανά.

3.       Το ήθος του Αχιλλέα στην ενότητα: ασυμβίβαστος, ευσεβής, γιατί επιθετικός, προσβλητικός, εκδικητικός,

οργισμένος

Α 246-306

1.       Ποια είναι τα  χαρακτηριστικά του Νέστορα; γλυκολόγος = πολύ καλός ομιλητής, ευχάριστος

Λιγυρός ομιλητής =      με διαπεραστική φωνή, ακούγεται                          σαν το μέλι η λαλιά του= μιλάει με γλυκύτητα, με ευγένεια

Εις τρίτην γενεάν βασίλευεν ο γέρος= υπερήλικας, σχεδόν  75 ετών, έμπειρος και σοφός.

2.       Η δομή του λόγου του

v  Διαπίστωση της θλίψης των Αχαιών και της χαράς των Τρώων αν πληροφορούνταν την σύγκρουση των δυο κορυφαίων Αχαιών

v  Επικαλείται την πείρα του και την προηγούμενη συνύπαρξή του με πολύ πιο γενναίους άνδρες

v  Ως μέσο πειθούς χρησιμοποιεί το παράδειγμα των Λαπιθών και των Κενταύρων

v  Χρησιμοποιεί  συμβουλές / προτροπές στους στίχους  276-285. Στον  Αγαμέμνονα να μην πάρει το δώρο του Αχιλλέα, στον Αχιλλέα να σέβεται τον Αγαμέμνονα, γιατί είναι ο βασιλιάς και  αρχηγός του λαού κι η εξουσία του είναι δοσμένη από το Δία.

3.       Το ήθος του Νέστορα: ικανός ομιλητής, ρήτορας,  πράος, έμπειρος, διορατικός, διπλωμάτης, γνώστης της ψυχολογίας των δυο αντιπάλων, πειστικός, κατευναστικός, ειρηνοποιός

4.       Πέτυχε ή  όχι ο Νέστορας να  συμφιλιώσει τους δυο ήρωες; Ο Νέστορας δεν κατόρθωσε να τους συμφιλιώσει.

5.       Η  τελική απάντηση του Αχιλλέα

v  Δηλώνει ότι δεν δέχεται στο εξής διαταγές από τον Αγαμέμνονα

v  Παραχωρεί την Βρισηίδα με δυσαρέσκεια για όλους τους Αχαιούς : σεις την δώσατε, σεις μου την αφαιρείτε

v  Κατηγορεί παράλογα τον Αγαμέμνονα για διάθεση αρπαγής και άλλων δικών του αγαθών

v  Απειλεί  ότι θα τον σκοτώσει ( ξέσπασμα οργής, σύγχυση, αμηχανία)

ΙΛΙΑΔΑ ΡΑΨΩΔΙΕΣ Σ, Τ, Χ, Ω.

Ραψωδία Σ 478-616

Περίληψη

                Ο θεός Ήφαιστος κατασκευάζει την ασπίδα του  Αχιλλέα. Απεικονίζει πάνω της τη γη, τον ουρανό, τη θάλασσα, τον ήλιο, τη σελήνη και τα αστέρια.

                Στη συνέχεια απεικονίζει  δύο ανθρώπινες πολιτείες. Στην πρώτη απεικονίζει μια σκηνή γάμου και μια σκηνή από την αγορά στην οποία γίνεται μια δημόσια δίκη.  Στην δεύτερη πολιτεία γίνεται πόλεμος. Παρουσιάζεται η πολιορκία μιας πόλης στην οποία γίνονται διαπραγματεύσεις, οι αντίπαλοι στήνουν καρτέρι και ακολουθεί συμπλοκή ενώ συμμετέχουν και οι θεοί Αθηνά και Άρης καθώς και η Έρις, ο Κυδοιμός και η Μοίρα.      

                Στη συνέχεια ο Ήφαιστος διακόσμησε την ασπίδα με σκηνές από την αγροτική δραστηριότητα των ανθρώπων. Παρουσίασε το όργωμα, το θερισμό και τον τρύγο με τα τραγούδια του.

                Μετά παρουσίασε δυο σκηνές από την ζωή των κτηνοτρόφων. Σε μια βοσκή βοδιών επιτίθενται δυο λιοντάρια και αρπάζουν έναν ταύρο ενώ οι βοσκοί με τα  σκυλιά προσπαθούν να τα απομακρύνουν. Στη δεύτερη απεικόνισε μια στάνη με πρόβατα σε ένα ωραίο λαγκάδι.

                Τέλος, έβαλε στην ασπίδα ένα χορό στον οποίο χόρευαν αγόρια και κορίτσια είτε σε σειρά είτε αντικριστά  ενώ ο αοιδός έπαιζε την κιθάρα και ο λαός παρακολουθούσε τριγύρω.

                Κυκλικά από όλα αυτά απεικόνισε τον μεγάλο Ωκεανό. Αφού ολοκλήρωσε την ασπίδα ο Ήφαιστος κατασκεύασε τον θώρακα, το κράνος και τις περικνημίδες. Στη συνέχεια τα έδωσε στη Θέτιδα κι εκείνη μετέφερε τα αστραφτερά όπλα από τον Όλυμπο στον Αχιλλέα.

Οι σκηνές της ασπίδας του Αχιλλέα έχουν επίκεντρο τον πολιτισμένο άνθρωπο.

Μια πόλη σε καιρό ειρήνης (δυο βασικοί θεσμοί της πολιτισμένης κοινωνίας): ο γάμος και το δικαστήριο	·         Σκηνή ενός γάμου ·         Σκηνή μιας δίκης
Μια πόλη σε καιρό πολέμου (τα άγρια ένστικτα των ανθρώπων, ο πολιτισμός εκφράζεται στις μεθόδους πολέμου και στα όπλα)	·         Οι εχθροί πολιορκούν την πόλη ·         Οι πολιορκούμενοι αντιδρούν με ενέδρα ·         Πολύνεκρη μάχη
Γεωργική  ζωή (ο πολιτισμένος άνθρωπος καλλιεργεί με σύστημα τη γη, έχει τα κατάλληλα εργαλεία και απαλύνει το μόχθο με τη διασκέδαση)	·         Όργωμα ·         Θερισμός ·         Τρύγος
Κτηνοτροφική ζωή (ο πολιτισμένος άνθρωπος οργάνωσε την κτηνοτροφία ώστε να έχει τροφή και πρώτες ύλες)	·         Κοπάδι βοδιών ·         Κοπάδι αρνιών
Χορός (δείχνει την ανάπτυξη των καλών τεχνών και το ανώτερο επίπεδο της κοινωνικής ζωής του πολιτισμένου ανθρώπου. Λινά ρούχα, χρυσά όπλα, μουσική, ποίηση, χορός )	·         Ομάδα νέων χορεύει ·         Ο αοιδός παίζει κιθάρα ·         Ο κόσμος παρακολουθεί

Η τεχνική του Ηφαίστου και το επίπεδο ανάπτυξης του υλικού πολιτισμού.

Η κατασκευή της ασπίδας δείχνει πως στην ομηρική εποχή είχαν αναπτύξει την μεταλλουργία. Ο τεχνίτης έχει επιδεξιότητα στην κατασκευή της ασπίδας αλλά και στην περίτεχνη διακόσμηση με ανάγλυφες διακοσμήσεις που δείχνουν υψηλό επίπεδο τεχνικής.

Η ασπίδα είναι δυνατή και μεγάλη. Έχει τριγύρω τριπλό λαμπρό κύκλο, δηλαδή η περιφέρειά της έχει τρεις διακοσμητικές ζώνες. Έχει πέντε μεταλλικές στρώσεις: πέντε δίπλες. Χρησιμοποιεί χρυσό για ορισμένες λεπτομέρειες : η Αθηνά και ο Άρης με χρυσά τα ενδύματα.  Κασσίτερο και χάλυβα: και λάκκον από χάλυβα και κασσιτέρου φράκτην έσυρε γύρω. Και οι ταύροι επλασθήκαν χρυσού και κασσιτέρου ακόμη.  Ασήμι: που απ’ αργυρούς κρεμιόταν τελαμώνες. Κράνος στερεόν καλότεχνο με ολόχρυσο στην κορυφήν τον λόφον και από λεπτόν κασσίτερον μορφώνει τις κνημίδες.

Οι διακοσμητικές εικόνες τοποθετούνται από το κέντρο προς την περιφέρεια. Τελευταίον απεικονίζει τον Ωκεανό στον κύκλον της ασπίδος.

Ένας τυπικός πόλεμος της ηρωικής εποχής και οι ομοιότητές του με τον ιλιαδικό πόλεμο Σ 508-539

Οι φάσεις του πολέμου

Ø  Πολιορκία της πόλης

Ø  Πολεμικό συμβούλιο

Ø  Διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους αντιπάλους

Ø  Οι κάτοικοι της πόλης αρνούνται και αντιστέκονται

Ø  Τα γυναικόπαιδα και οι γέροντες αναλαμβάνουν  να φυλάξουν τα τείχη

Ø  Τειχοσκοπία

Ø  Οι πολιορκημένοι εξορμούν κρυφά με συμμετοχή της Αθηνάς και του Άρη

Ø  Οργανώνουν ενέδρα

Ø  Επιτίθενται στα κοπάδια των πολιορκητών

Ø  Γίνεται πολύνεκρη μάχη

Ø  Στη μάχη συμμετέχουν η Έριδα, ο Κυδοιμός και η Μοίρα.

Η σκηνή του πολέμου της ασπίδας είναι μικρογραφία του Τρωικού πολέμου με πολλά κοινά σημεία.

Οι εικόνες δεν είναι στατικές αλλά μοιάζουν με μικρές αφηγήσεις (κίνηση, δράση, ήχοι, συναισθήματα, σκέψεις).

Σκηνή του γάμου: οι συγγενείς κινούνται σε πομπή που συνοδεύει τη νύφη, ακούγεται το τραγούδι του γάμου, ο υμέναιος, οι γυναίκες από τα παράθυρα παρακολουθούν με θαυμασμό.

Σκηνή του τρύγου: αγόρια και κορίτσια μεταφέρουν τα σταφύλια μέσα στο αμπέλι, ακούγεται η κιθάρα και το τραγούδι ενός αγοριού και το τραγούδι των τρυγητών.

Στη σκηνή του χορού: αγόρια και κορίτσια χορεύουν αντικριστά ή πιασμένα σε σειρά, ο λαός που παρακολουθεί χαίρεται ενώ ακούγεται η κιθάρα του αοιδού.

Ο ποιητής επιφυλάσσει σημαντική θέση για τον εαυτό του και προβάλλει την αξία του. Η θέση των αοιδών στην ομηρική κοινωνία.

                Στους στίχους 603-604  ο ποιητής παρουσιάζει τον εαυτό του: βρίσκεται ανάμεσα στους νέους που χορεύουν συνοδεύοντας με την κιθάρα και το τραγούδι του τους χορευτές. Διαλέγει την πιο ευχάριστη σκηνή για να δηλώσει την παρουσία του. Στην Οδύσσεια ο Όμηρος παρουσίασε τον Δημόδοκο ως πολύ αγαπητό στο λαό να τιμάται ως ήρωας. Με το τραγούδι του συγκινεί τον Οδυσσέα και τον κάνει να ξεσπάσει σε κλάμα.

                Οι αοιδοί τραγουδούσαν με συνοδεία κιθάρας σε δημόσιους χώρους ή στις αυλές βασιλιάδων και ευγενών. Έψαλλαν τα κατορθώματα ανθρώπων και ηρώων. Εμπνέονται από τη Μούσα και θεωρούνται «θείοι» δηλαδή η έμπνευσή τους δίνεται από το θεό. Έπρεπε να έχουν γερή μνήμη για αν απομνημονεύουν χιλιάδες στίχους και ταλέντο για να ψυχαγωγούν τους ακροατές τους.

Αντιθέσεις

Σύμπαν – ανθρώπινος πολιτισμός/ Ειρήνη – πόλεμος /Πόλη – ύπαιθρος/Ο κίνδυνος του πολέμου – οι χαρές της ειρηνικής ζωής /Βία – γαλήνη

Η περιγραφή της ασπίδας από άποψη τεχνικής αποτελεί επιβράδυνση. Ο ποιητής διαλέγει να χαλαρώσει τον ακροατή με σκηνές από την ανθρώπινη ζωή για να τον απομακρύνει από τον πόλεμο και την ατμόσφαιρα πένθους μετά το θάνατο του Πάτροκλου.  Την ασπίδα αυτή που αναπαριστά τη ζωή θα πάρει μαζί του ο Αχιλλέας καθώς βαδίζει προς το θάνατο: «όσο πιο όμορφη είναι η  ζωή που λάμπει στην ασπίδα, τόσο πιο πολύς ο πόνος για τον πολεμιστή που την κρατά, σαν είναι να πεθάνει».

Τ  1-75

Να ηθογραφήσετε τον Αχιλλέα ( περιγράψτε και αξιολογήστε τη συμπεριφορά και τη δράση του από τα λόγια του, τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του και τις πράξεις του). Η ηθογράφησή του να γίνει σε τρία επίπεδα:

Α. Από τη συμπεριφορά του προς τον νεκρό φίλο του

Β. Από τα λόγια και τη συμπεριφορά του προς τη μητέρα του, τη Θέτιδα

Γ. Από τα λόγια του στη συνέλευση των Αχαιών.

Α.  Κλαίει πικρά για τον Πάτροκλο, είναι φίλος πιστός, αφοσιωμένος.  Εχόχλασεν μέσα του η οργή: είναι αποφασισμένος να εκδικηθεί το θάνατο του φίλου του. Αποφασίζει να αρματωθεί για να εκδικηθεί. Αγωνιά για το σώμα του νεκρού Πάτροκλου.

Β. Υπάκουος στην Θέτιδα. Βιάζεται να εκτελέσει τις  εντολές της. Την ευχαριστεί για τα όπλα. Είναι πολύ χαρούμενος για τη νέα του πανοπλία. Ευγνωμονεί τη μητέρα του για αυτά. Εκτιμά την πανοπλία και αναγνωρίζει τη μεγάλη της αξία.

Γ. Στη συνέλευση εμφανίζεται ώριμος και υπεύθυνος ηγέτης. Αναγνωρίζει τα λάθη του και εμφανίζεται μεγαλόψυχος.   Συμπεριφέρεται με ευγένεια και σεβασμό προς τον Αγαμέμνονα. Δέχεται τα δώρα του. Αποφασιστικός, βιάζεται να αρχίσει ο πόλεμος.

Χ 247-394

Περίληψη

                Ο Έκτωρ  αντιμετωπίζει τον Αχιλλέα. Δηλώνει πως  δεν θα τραπεί σε φυγή μπροστά του αυτή τη φορά. Του ζητά να συμφωνήσουν πως θα σεβαστεί ο καθένας το σώμα του άλλου και δεν θα το σκυλεύσει, αν είναι ο νικητής. Ο Αχιλλέας απαντά πως δεν κάνει συμφωνίες μαζί του, γιατί τον μισεί και είναι έτοιμος να τον εξοντώσει.

                Ο Αχιλλέας πετά το κοντάρι του αλλά ο Έκτωρ το αποφεύγει σκύβοντας. Με τη σειρά του έριξε το κοντάρι του αλλά απέτυχε. Ζήτησε από το Δηίφοβο άλλο κοντάρι. Όταν είδε πως ο Δηίφοβος είχε φύγει, συνειδητοποίησε πως η θεά  Αθηνά τον εξαπάτησε και ότι πλησιάζει η ώρα του θανάτου του. Αποφασίζει να αγωνιστεί γενναία.

                Ο Έκτωρ επιτίθεται στον Αχιλλέα με το ξίφος όμως εκείνος τον απωθεί με την ασπίδα του. Ο Αχιλλέας, τότε, τινάζει το κοντάρι του προς τον Έκτορα, αναζητώντας να τον πληγώσει σε σημείο ακάλυπτο από την πανοπλία. Τον χτυπά ανάμεσα στον τράχηλο και στον ώμο και τον διαπερνά.

                Ο Αχιλλέας του λέει λόγια εκδίκησης όμως ο Έκτωρ  τον παρακαλεί να  δώσει το σώμα του  στους γονείς του  παίρνοντας ως αντάλλαγμα χρυσό και χαλκό, για να τον θάψουν όπως πρέπει. Ο Αχιλλέας δηλώνει με σκληρότητα ότι θα αφήσει το σώμα του να το κατασπαράξουν τα αγρίμια, για να τον  εκδικηθεί για όσα του έχει κάνει.

                Ο Έκτωρ πεθαίνοντας  του προφητεύει το δικό του θάνατο από το χέρι του Αλέξανδρου και του Φοίβου.  Με τα λόγια αυτά ξεψύχησε και ο Αχιλλέας δηλώνει πως καρτερεί την ώρα του θανάτου του που θα αποφασίσουν ο Δίας κι οι θεοί.

                Ο Αχιλλέας  γύμνωσε τον Έκτορα από τα όπλα του. Όλοι οι Αχαιοί έτρεξαν να τον δουν νεκρό και να τον κεντήσουν με τις λόγχες τους ειρωνεύομενοι. Ο Αχιλλέας  προτείνει να επιτεθούν στην Τροία και να διαπιστώσουν αν οι Τρώες θα παραδοθούν τώρα που χάθηκε ο Έκτορας ή αν θα συνεχίσουν τον πόλεμο. Όμως, θυμάται ότι ο Πάτροκλος είναι ακόμη άταφος και  λέει πως πρέπει πρώτα να τον τιμήσει. Προτείνει να γιορτάσουν με παιάνα τη μεγάλη τους νίκη.

Οι προτάσεις του Έκτορα προς τον  Αχιλλέα και η απάντηση του  Αχιλλέα. Η ψυχολογική τους εξήγηση.

Ο Έκτορας προτείνει ο νικητής να σεβασθεί το σώμα του νικημένου και να δώσει το σώμα του για να το θάψει η οικογένειά του. Σύμφωνα με τη θρησκευτική αντίληψη η ψυχή δεν μπορεί να αναπαυθεί στον κάτω κόσμο, αν δεν ταφεί. Ψυχολογικά το αίτημα του Έκτορα εξηγείται ως εξής: πιστεύει πως αυτός θα είναι ο ηττημένος και επιχειρεί να δεσμεύσει τον Αχιλλέα στο θέμα της ταφής. Ελπίζει να προστατεύσει το νεκρό του σώμα από την σκύλευση.

                Ο Αχιλλέας αρνείται. Η άρνησή του οφείλεται στο μεγάλο μίσος του για τον Έκτορα. Θέλει να τον εκδικηθεί για το θάνατο του Πατρόκλου  εξευτελίζοντας το σώμα του και στερώντας του την ταφή. Ήδη σκέφτεται και μιλά  σαν νικητής της μονομαχίας, καθώς γνωρίζει πως η Αθηνά είναι με το μέρος του.

Η σκηνή της μονομαχίας: φάσεις, λόγοι και κινήσεις των αντιπάλων, όπλα,  χτυπήματα, το σημάδι που δείχνει στον Έκτορα ότι θα ηττηθεί.

273-305	Μάχη με τα κοντάρια: α) ο Αχιλλέας ρίχνει αλλά ο Έκτορας αποφεύγει το χτύπημα. Περηφανεύεται πως δεν πρόκειται να τραπεί σε φυγή β) ο Έκτορας ρίχνει το κοντάρι του που βρίσκει την ασπίδα του Αχιλλέα.	Ο Έκτορας νομίζει πως ο Δηίφοβος είναι στο πλάι του και τον στηρίζει όμως η Αθηνά δίνει το κοντάρι στον Αχιλλέα.
	Το σημάδι ήττας για τον Έκτορα: ο Δηίφοβος δεν είναι εκεί για να φέρει άλλο κοντάρι στον Έκτορα. Εκείνος συνειδητοποιεί το δόλο της Αθηνάς και τη μοίρα του θανάτου του αλλά  δηλώνει πως θα αγωνιστεί γενναία για να τον θυμούνται οι επόμενες γενιές.
306-329	Μάχη με τα ξίφη: ο Έκτορας ορμά με το ξίφος. Ο Αχιλλέας  αμύνεται με την ασπίδα ενώ ταυτόχρονα πετά το κοντάρι του και  πετυχαίνει τον Έκτορα στον τράχηλο σε σημείο κατάλληλο, ώστε να μπορεί να μιλήσει ο ήρωας.
330-366	Διάλογος ετοιμοθάνατου Έκτορα και Αχιλλέα: ο Αχιλλέας καυχιέται για τη νίκη του. Ο Έκτορας ικετεύει να δώσει το σώμα του για ταφή, ο Αχιλλέας αρνείται με μίσος, ο Έκτορας λυπάται και προφητεύει το θάνατο του Αχιλλέα.

Ο ποιητής μας πληροφορεί για το θάνατο του Αχιλλέα, παρόλο που αυτός δεν συμβαίνει στη διάρκεια της Ιλιάδας.

Χ 358-360: Ο Έκτορας  ετοιμοθάνατος προφητεύει πως ο Πάρης και ο  Απόλλωνας θα φονεύσουν τον Αχιλλέα μπροστά στις Σκαιές Πύλες.

Χ 365-366: Ο Αχιλλέας δηλώνει πως  είναι έτοιμος να δεχθεί το θάνατο, όταν το αποφασίσει ο  Δίας και οι άλλοι θεοί.

Τ 415-417: Ο Ξάνθος, ένα από τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα, με ανθρώπινη φωνή προλέγει το θάνατο του Αχιλλέα από θεό και θνητό μαζί.

Φ 277: Ενώ ο ποταμός Σκαμάνδριος κυνηγά τον Αχιλλέα ο ήρωας απευθύνεται στο Δία και του λέει πως η μητέρα του η Θέτιδα ως τότε τον ξεγελούσε λέγοντας πως θα χαθεί κάτω από τα τείχη της Τροίας από τα βέλη του Φοίβου ενώ  τώρα  κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του εξαιτίας της πλημμύρας του ποταμού.

Ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στο θάνατο του Πάτροκλου και του Έκτορα.

Ο	Θάνατος Πατρόκλου	Θάνατος Έκτορα
	Συμμετέχει ο θεός Απόλλωνας με δόλο	Συμμετέχει η θεά Αθηνά με δόλο
	Και οι δυο ήρωες φορούν την πανοπλία του Αχιλλέα
	Και οι δυο ετοιμοθάνατοι προφητεύουν  το θάνατο του αντιπάλου τους.
	Η ψυχή προσωποποιείται να κατεβαίνει στον Άδη κλαίγοντας για την μοίρα της
	Το θανατηφόρο χτύπημα δίνεται με κοντάρι
Δ	Ο Πάτροκλος νικιέται από τρεις αντιπάλους ενώ ο Αχιλλέας από δύο
	Ο Πάτροκλος δεν ικετεύει για την ταφή του ενώ ο Έκτορας ικετεύει
	Τον Πάτροκλο τον παίρνουν οι Αχαιοί ενώ τον Έκτορα δεν τον παίρνουν οι  Τρώες για ταφή
	Ο Πάτροκλος τιμωρείται εξαιτίας ύβρεως, γιατί παράκουσε τις εντολές του Αχιλλέα ενώ ο Έκτορας για λόγους εκδίκησης, γιατί σκότωσε τον Πάτροκλο

Ω 468-677

Περίληψη

                Ο Πρίαμος πηγαίνει στη σκηνή του Αχιλλέα. Ικέτευσε τον Αχιλλέα αγκαλιάζοντας τα γόνατά του. Του θύμισε τον δικό του πατέρα ο οποίος αν και βρίσκεται μακριά του, όμως έχει την ελπίδα να τον δει κάποια μέρα, αφού είναι ζωντανός. Όμως ο ίδιος ο Πρίαμος βρίσκεται σε τραγική θέση. Έχασε όλα του τα παιδιά στον πόλεμο αυτό και τώρα έχασε και τον Έκτορα, που φύλαγε την πόλη της Τροίας. Έτσι, ζητά από τον Αχιλλέα να τον λυπηθεί, να δεχθεί τα λύτρα του και να του δώσει τον γιο του, για να τον θάψει.

                Ο Αχιλλέας συγκινήθηκε όταν άκουσε τα λόγια για τον πατέρα του και στην αρχή έσπρωξε μακριά του τον Πρίαμο. Και οι δυο έκλαιγαν. Ο  Πρίαμος για τον Έκτορα, ο Αχιλλέας για τον πατέρα του και για τον Πάτροκλο.

                Στη συνέχεια ο Αχιλλέας σήκωσε τον Πρίαμο και αφού τον θαύμασε για το θάρρος του να έλθει στα πλοία των Αχαιών του είπε να σταματήσει να κλαίει και να κρύψει τον πόνο του στην ψυχή του. Διαπιστώνει πως οι θεοί δίνουν στους ανθρώπους ανάμεικτα βάσανα και χαρές αλλά σε ορισμένους δίνουν μόνο λύπες.               Λέει για τον πατέρα του, τον Πηλέα, πως αν και έχει πολλά αγαθά, όμως έχει μόνο ένα γιο και αυτός δεν βρίσκεται κοντά του για να τον γηροκομήσει. Για τον ίδιο τον Πρίαμο λέει πως θεωρούνταν από τους πιο ευτυχισμένους για τα πλούτη και τα πολλά παιδιά του. Όμως τον έπληξε η συμφορά του πολέμου. Προσπαθεί να τον παρηγορήσει και τον παρακινεί να μη θλίβεται.

                Ο Πρίαμος του απαντά πως δεν μπορεί να παρηγορηθεί όσο ο Έκτορας μένει άταφος. Τον ικετεύει να δεχθεί τα λύτρα και να τον λυπηθεί. Ο Αχιλλέας του απάντησε πως ο Δίας τον διέταξε να  το κάνει και πως κάποιος θεός οδήγησε τον Πρίαμο στη σκηνή του, αφού μπόρεσε να φθάσει ως εκεί. Του ζητά να  μην τον εξαγριώνει με τις ικεσίες του, γιατί μπορεί να παραβεί την εντολή του Δία.

                Ο Αχιλλέας  διέταξε να φέρουν στη σκηνή του τα λύτρα. Να πλύνουν το νεκρό σώμα του Έκτορα. Ο ίδιος το έβαλε στην άμαξα ζητώντας από τον νεκρό Πάτροκλο να μην θυμώσει, αφού θα του αφιερώσει ένα μέρος των λύτρων.

                Ο Αχιλλέας ζήτησε από τον Πρίαμο να δειπνήσει μαζί του και να αναβάλλει για λίγο το θρήνο για το νεκρό του γιο. Του φέρνει το παράδειγμα της Νιόβης που αν και έχασε την ίδια μέρα τα δώδεκα παιδιά της από το Φοίβο και την Άρτεμη, όμως δεν λησμόνησε να λάβει τροφή.

                Αφού ετοιμάσθηκε το τραπέζι δείπνησαν. Ο Πρίαμος θαύμαζε τη σωματική διάπλαση του Αχιλλέα και ο Αχιλλέας θαύμαζε την αγαθή παρουσία και την ικανότητα λόγου του Πριάμου.

Στη συνέχεια ο Πρίαμος ζήτησε να ξεκουραστεί  και ο Αχιλλέας ζήτησε και έστρωσαν κλίνη έξω από τη σκηνή, για να μην αντιληφθεί κανείς Αχαιός την παρουσία του.  Του είπε πως όσες μέρες χρειαστεί να θρηνήσει και να θάψει το γιο του, τόσες μέρες οι Αχαιοί θα απέχουν από τη μάχη.

                Ο Πρίαμος ζητά εννέα μέρες για το θρήνο. Τη δέκατη θα γίνει η ταφή και την ενδέκατη θα υψωθεί ο τάφος. Την δωδέκατη μέρα μπορεί ο Αχιλλέας να ξαναρχίσει τον πόλεμο. Ο Αχιλλέας του υποσχέθηκε δίνοντας του το χέρι και επισφραγίζοντας τη συμφωνία. Στη συνέχεια αποκοιμήθηκαν.                  

Ενέργειες, επιχειρήματα και άλλα μέσα με τα οποία ο Πρίαμος προδιαθέτει ευνοϊκά τον Αχιλλέα.

1.       Ικετεύει, γονατίζει, αγκαλιάζει τα γόνατα του Αχιλλέα, του φιλάει τα χέρια.

2.       Του θυμίζει τον Πηλέα, τον πατέρα του και λέει πως κι οι δυο είναι γέροι και έχουν πολλά βάσανα.

3.       Δίνει έμφαση στα λύτρα που έφερε.

4.       Ζητά να σεβαστεί τους θεούς και να τον συμπονέσει.

5.       Τονίζει πως ταπεινώνεται μπροστά του φιλώντας τα χέρια του φονιά των γιων του.

Η  παράτολμη και επικίνδυνη ενέργεια του Πριάμου

Ο Αχιλλέας θαυμάζει το θάρρος του Πριάμου να έλθει στη σκηνή του.

Ο Αχιλλέας οργίζεται και απειλεί πως αν ο Πρίαμος είναι πολύ επίμονος  μπορεί να μην ακούσει τη διαταγή του Δία και μην δεχθεί την ικεσία του κάνοντας κακό στον ίδιο. 

Ο Αχιλλέας δεν αφήνει τον Πρίαμο να δει το νεκρό σώμα του Έκτορα γιατι αν ο Πρίαμος οργισθεί, θα οργισθεί και ο ίδιος και μπορεί να τον σκοτώσει.

Αν άλλοι Αχαιοί αντιληφθούν πως ο Πρίαμος είναι εκεί, μπορεί να παρέμβουν και να μην δοθεί ο Έκτορας στον Πρίαμο.

Ο πόλεμος είναι οδυνηρός όχι μόνο για τον Πρίαμο αλλά και για τον Αχιλλέα.

Η μοίρα είναι κοινή και για τους δυο. Ο Πρίαμος κλαίει για τον  χαμένο γιο του, ο Αχιλλέας κλαίει για τον χαμένο φίλο του και  λυπάται πολύ γιατί είναι μακριά από τον πατέρα του και δεν μπορεί να τον φροντίσει στα γεράματά του.

Ο Αχιλλέας προσπαθεί να παρηγορήσει τον  Πρίαμο και να συμφιλιωθεί μαζί του.

Με απαλή κίνηση τον απομακρύνει από τη θέση ικεσίας. Κλαίει μαζί του. Εκφράζει τον οίκτο του για τα βάσανα του Πριάμου. Τον θαυμάζει για το θάρρος του να φθάσει στη σκηνή του για να ζητήσει το σώμα του γιου του. Τον παρηγορεί με την ιδέα πως τα βάσανα τα δίνουν οι θεοί και οι θρήνοι δεν ωφελούν αλλά επιτείνουν τον ψυχικό πόνο. Τον παρακινεί να μη θρηνεί, γιατί μπορεί να πάθει κι άλλο κακό από τη στενοχώρια.

Περιποιείται το νεκρό σώμα του Έκτορα και το τοποθετεί ο ίδιος στην άμαξα. Προσφέρει πλούσιο δείπνο και  βάζει τον Πρίαμο να ξεκουραστεί πριν φύγει. Προσφέρει  όσο χρόνο θέλει ο Πρίαμος για να θάψει και να τιμήσει το γιο του υποσχόμενος με φιλική χειραψία εκεχειρία για αυτό το διάστημα.

Ο Δίας δεν συμφωνεί να κλέψει ο Ερμής το σώμα του Έκτορα (όπως πρότειναν οι άλλοι θεοί) αλλά να το δώσει ο ίδιος ο Αχιλλέας, ώστε να προσφερθεί στον Αχιλλέα αυτή τη «δόξα».

Ο Αχιλλέας λυτρώνει τον Έκτορα και παράλληλα  αποκαθίσταται ηθικά και ο ίδιος. Κερδίζει δόξα όχι πια πολεμική, αλλά ηθική. Δείχνει πως δεν είναι μόνο η ανδρεία και η τιμή αλλά και η ανθρωπιά σημαντική για την ανθρώπινη ζωή.

                Ο Αχιλλέας με αυτήν την πράξη δείχνει πως δεν είναι μόνο ένας σκληρός και εκδικητικός πολεμιστής, αλλά και άνθρωπος με ανθρωπιστικές αξίες: σεβασμό, ευγένεια και ανώτερο ήθος. Μετριάζεται η σκληρή εικόνα του ανθρώπου που κακοποιεί έναν νεκρό και δείχνεται μεγαλόψυχος.