ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

 

4^η  ΕΝΟΤΗΤΑ

Ἆρ’ οὖν ἂν ἐξαρκέσειεν ἡμῖν, εἰ τήν τε πόλιν ἀσφαλῶς οἰκοῖμεν καὶ τὰ περὶ τὸν βίον εὐπορώτεροι γιγνοίμεθα καὶ τά τε πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς ὁμονοοῖμεν καὶ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν εὐδοκιμοῖμεν; Ἐγὼ μὲν γὰρ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων τελέως τὴν πόλιν εὐδαιμονήσειν. Ὁ μὲν τοίνυν πόλεμος ἁπάντων ἡμᾶς τῶν εἰρημένων ἀπεστέρηκεν· καὶ γὰρ πενεστέρους ἐποίησεν καὶ πολλοὺς κινδύνους ὑπομένειν ᾐνάγκασεν καὶ πρὸς τοὺς Ἕλληνας διαβέβληκεν καὶ πάντας τρόπους τεταλαιπώρηκεν ἡμᾶς. Ἢν δὲ τὴν εἰρήνην ποιησώμεθα, [...] μετὰ πολλῆς μὲν ἀσφαλείας τὴν πόλιν οἰκήσομεν, ἀπαλλαγέντες πολέμων καὶ κινδύνων καὶ ταραχῆς, [...] καθ’ ἑκάστην δὲ τὴν ἡμέραν πρὸς εὐπορίαν ἐπιδώσομεν, [...] ἀδεῶς γεωργοῦντες καὶ τὴν θάλατταν πλέοντες καὶ ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις ἐπιχειροῦντες αἳ νῦν διὰ τὸν πόλεμον ἐκλελοίπασιν. Ὀψόμεθα δὲ τὴν πόλιν διπλασίας μὲν ἢ νῦν τὰς προσόδους λαμβάνουσαν, μεστὴν δὲ γιγνομένην ἐμπόρων καὶ ξένων καὶ μετοίκων, ὧν νῦν ἐρήμη καθέστηκεν. Τὸ δὲ μέγιστον· συμμάχους ἕξομεν ἅπαντας ἀνθρώπους, οὐ βεβιασμένους, ἀλλὰ πεπεισμένους.

 

Ερωτήσεις   κατανόησης του κειμένου

1.       Ποιες είναι οι ωφέλειες της ειρήνης;

2.       Ποιες είναι οι αρνητικές συνέπειες του πολέμου; 

 Ερωτήσεις στο συντακτικό του κειμένου

1.       Να  χαρακτηρίσετε τις  υπογραμμισμένες λέξεις   ανάλογα με το συντακτικό ρόλο τους στην πρόταση ( Υποκείμενο,   Άμεσο Αντικείμενο, Έμμεσο Αντικείμενο, Κατηγορούμενο, ειδικό απαρέμφατο ).

·         τήν τε πόλιν ἀσφαλῶς οἰκοῖμεν

·         τὰ περὶ τὸν βίον εὐπορώτεροι γιγνοίμεθα

·         Ἐγὼ μὲν γὰρ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων τελέως τὴν πόλιν εὐδαιμονήσειν.

·         Ὁ μὲν τοίνυν πόλεμος ἁπάντων ἡμᾶς τῶν εἰρημένων

 

2.       Να χαρακτηρίσετε το είδος της σύνδεσης των προτάσεων (Παρατακτική, Υποτακτική)

·         καὶ γὰρ πενεστέρους ἐποίησεν καὶ πολλοὺς κινδύνους ὑπομένειν ᾐνάγκασεν καὶ πρὸς τοὺς Ἕλληνας διαβέβληκεν καὶ πάντας τρόπους τεταλαιπώρηκεν ἡμᾶς.

·         Ἢν δὲ τὴν εἰρήνην ποιησώμεθα, μετὰ πολλῆς μὲν ἀσφαλείας τὴν πόλιν οἰκήσομεν

·         Ἆρ’ οὖν ἂν ἐξαρκέσειεν ἡμῖν, εἰ τήν τε πόλιν ἀσφαλῶς οἰκοῖμεν;

 

Ερωτήσεις στην Γραμματική του κειμένου

1.       Να συμπληρώσετε τον πίνακα με  τα παραθετικά των επιθέτων

	εὐπορώτεροι
ἀσφαλής
ἐρήμη

 

2.       Να  γράψετε τα ρήματα που σας δίνονται στον Αόριστο β΄ στο γ΄ ενικό πρόσωπο  όλων των εγκλίσεων

Γιγνοίμεθα

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική

 

 

 

Διαβέβληκεν

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική

 

 

 

ἐκλελοίπασιν

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική

 

 

 

Ὀψόμεθα

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική

 

 

 

 

Ερωτήσεις  στο Λεξιλόγιο του κειμένου

1. Για καθεμία από τις  ομάδες ουσιαστικών της ν.ε  να   βρείτε στο κείμενο έναν   ετυμολογικά συγγενή  ρηματικό τύπο

Ουσιαστικά στη ν.ε	Λέξη  στην α.ε.
Γένος, γενεά,  γένεση
Ηγέτης,  ηγεμόνας
Πενία, λεξιπενία
Εύπορος, άπορος
Επίδοση, απόδοση,  δώρο.
Έλλειψη, υπόλοιπο.
Πλοίο,  πλοίαρχος
Διαχείριση,  χειροκρότημα
Ιστός, στάση,  επιστάτης
Λήψη,   παραλήπτης, λαβή
Σχέση, έξη, σχεδόν

 

 

 

 

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ

 

Η υπόθεση του μυθιστορήματος

 

Το πρώτο του μυθιστόρημα είναι το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» (1946). Ο Καζαντζάκης μυθοποιεί εδώ ένα πραγματικό πρόσωπο, έναν λαϊκό πρωτόγονο τύπο από τη Μακεδονία, με τον οποίο μάλιστα συνεργάστηκε σε μια περίεργη επιχείρηση μεταλλείων στα 1916-17 στη Μάνη. Η δράση μετατίθεται από το συγγραφέα στην Κρήτη, αλλά η κεντρική μορφή που κυριαρχεί στο μυθιστόρημα είναι η ξεχειλισμένη ζωική ορμή του πρωτόγονου αυτού, μη κοινωνικού ανθρώπου, που ο στοχαστής και πολιτισμένος Καζαντζάκης τον βλέπει στην απέναντι όχθη με κάποια ζήλεια. Είναι σίγουρα ένας από τους πιο αληθινούς μυθιστορηματικούς τύπους του Καζαντζάκη, όπως άλλωστε ολόκληρο το πρώτο του μυθιστόρημα είναι ασφαλώς και το καλύτερό του. πηγή:  Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

 

Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι το μυθιστόρημα Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά έχει ως θέμα το πώς ένας νέος διανοούμενος, ο οποίος περιφρονεί τις χαρές της ζωής, μαθαίνει από έναν ηλικιωμένο άνθρωπο του λαού να τις εκτιμά. Η θεμελιώδης διπολική αντίθεση που διέπει την οργάνωση όλου του κειμένου του συγκεκριμένου μυθιστορήματος […] είναι η αντίθεση μεταξύ του πρωτοπρόσωπου Αφηγητή, του «χαρτοπόντικα» και «καλαμαρά», και του Ζορμπά, του «ανθρώπου του λαού». πηγή Σ.Ν. Φιλιππίδης, «Ο λόγος του πατρός και ο λόγος του υιού».

Το χρονικό της φιλίας του Καζαντζάκη και του Ζορμπά και της επιχείρησης λιγνίτη που οργάνωσαν στην Πραστοβά της Μάνης. Στο μυθιστόρημα, ο Γιώργης Ζορμπάς μετονομάζεται σε Αλέξη Ζορμπά και η δράση μεταφέρεται στην Κρήτη. Οι δυο τους συναντιούνται στον Πειραιά· εντυπωσιασμένος από το πάθος και τον αντισυμβατικό χαρακτήρα του Ζορμπά, ο αφηγητής τον προσλαμβάνει ως επιστάτη. Στην Κρήτη, εγκαθίστανται στο ξενοδοχείο της Μαντάμ Ορτάνς, μιας ξεπεσμένης σαντέζας, που δεν αργεί να γίνει ερωμένη του Ζορμπά. Σύντομα αποδεικνύεται ότι το λιγνιτωρυχείο ήταν ένα πρόσχημα· ο αφηγητής δεν ενδιαφέρεται για κέρδη και επιχειρήσεις, αλλά αναζητεί απαντήσεις στα φιλοσοφικά ερωτήματα που τον τυραννούν. Με την απλή λογική του και την πείρα του πολυτάραχου βίου του, ο Ζορμπάς του δείχνει ότι οι απαντήσεις - αν υπάρχουν - δεν βρίσκονται στα βιβλία, αλλά μέσα στην ίδια τη ζωή, αρκεί να τη ζει κανείς με πάθος, λυτρωμένος από ελπίδες και προσδοκίες.

 

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

1η ενότητα(Τον πρωτογνώρισα …Ξημέρωνε.): Η συνάντηση στο καφενείο του λιμανιού.

2η ενότητα(Ό,τι απ` όλα… του Παναΐτ Ιστράτη):Η γνωριμία του αφηγητή με το Ζορμπά.

3η ενότητα(-Και τι έχεις στον μπόγο;… μη μας κρυώσει):Η συναισθηματική σχέση του Ζορμπά με το σαντούρι του.

 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ

 α) Αλέξη Ζορμπά: πολύ ψηλός και αδύνατος ( Τηλέγραφος),μαντράχαλος κοκαλιάρης, Μάτια: περγελαστικά, θλιμμένα, ανήσυχα, όλο φλόγα το μάτι του ήταν καρφωμένο πάνω μου μικρό, στρογγυλό κατάμαυρο με κόκκινες φλεβίτσες.. Χαρακτηριστικά προσώπου: βουλιαγμένα μάγουλα, χοντρή μασέλα, ψαρά κατσαρωμένα μαλλιά ,πρόσωπο γεμάτο ζάρες, σκαλισμένο, σαρακοφαγωμένο  Χαρακτηριστικά προσωπικότητας: ευθύτητα, αφοπλιστική ειλικρίνεια (Έτσι μου κάπνισε ,βρε αδελφέ) διάθεση για αστεία και αυτοσαρκαστικά σχόλια(μακρύς μακρύς καλόγερος..), Πολυταξιδεμένος Σεβάχ Θαλασσινός  Παρορμητικός, επιθετικός(τον σπάζω στο ξύλο) Φιλήδονος και μερακλής, δείχνει ότι του αρέσουν οι απολαύσεις. Απαλλαγμένος από τις συμβάσεις της λογικής(Πολλά φρόνιμος μου φαίνεσαι, είπε, και να με συμπαθάς)

β) Αφηγητής  : Άνθρωπος του πνεύματος(έκλεισα το Ντάντε),στοχαστικός, συνετός, εξετάζει όλες τις λεπτομέρειες πριν αντιδράσει όπως φαίνεται από τα σχόλια του Ζορμπά(Πολλά φρόνιμος μου φαίνεσαι, Ζυγιάζεις με το δράμι, ε;),καταδεκτικός και ευγενικός απέναντι στον άγνωστο λαϊκό τύπο που έχει μπροστά του, τον κερνάει(παίρνεις ένα φασκόμηλο;). Αναζητά τα κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς(είχα διαβάσει πολλούς ορισμούς για το νου του ανθρώπου).Η παιδεία του αφηγητή και οι ευγενικοί του τρόποι έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τον αυθορμητισμό του λαϊκού τύπου που ενσαρκώνει ο Ζορμπάς.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ 1. Περιγραφή: καφενείου, λιμανιού, Ζορμπά 2.Διάλογος: Ο διάλογος προσθέτει παραστατικότητα, ποικιλία και θεατρικότητα. Αποκαλύπτει το χαρακτήρα τις σκέψεις και τα συναισθήματα 3. Αφήγηση: Η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο (τον πρωτογνώρισα, έβαλα τα γέλια) Αφηγητής πρωτοπρόσωπος κάνει διάλογο με το Ζορμπά και παράλληλα σχολιάζει την εμφάνιση και τη συμπεριφορά του συνομιλητή του, ομοδιηγητικός αφηγητής που «βλέπει» και σχολιάζει, δραματοποιημένος(συμμετέχει στα γεγονότα που αφηγείται) και η εστίαση είναι εσωτερική. 4.αναδρομικές αφηγήσεις  1^η  αναδρομική αφήγηση: το περιστατικό του ξυλοδαρμού του αφεντικού του που έχει συμβεί σε προγενέστερη χρονική βαθμίδα (το περασμένο Σαββατοκύριακο) 2^η αναδρομική αφήγηση: το γεγονός που τον έκανε να μάθει σαντούρι και τη γνωριμία με το δάσκαλο του σαντουριού. Μέσα στην αφήγηση εγκλωβίζεται ο διάλογος του Ζορμπά με τον πατέρα του αλλά και με τον Τούρκο δάσκαλό του. Το αποτέλεσμα της τεχνικής αυτής είναι η ζωντάνια , η παραστατικότητα και η αληθοφάνεια. Ο Ζορμπάς συχνά κάνει αυτοσαρκαστικά σχόλια όταν μιλά για τις παρελθοντικές του επιλογές(<<ήθελα παντριγιά ο ερίφης>>)  3^η αναδρομική αφήγηση: ο Ζορμπάς μιλά και σχολιάζει τις προσωπικές του επιλογές για τη δημιουργία οικογένειας και την κατρακύλα του.

 Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΖΟΡΜΠΑ ΜΕ ΤΟ ΣΑΝΤΟΥΡΙ ΤΟΥ

 Από τη στιγμή που το πρωτοάκουσε στα είκοσί του χρόνια, πιάστηκε η αναπνοή του,  δεν μπορούσε να φάει, τσακώθηκε με τον πατέρα του που αντιδρούσε, ξόδεψε τα λιγοστά παραδάκια του και αγόρασε ένα σαντούρι. Πήγε στη Θεσσαλονίκη, βρήκε δάσκαλο, έκατσε μαζί του ένα χρόνο και έμαθε να παίζει. Όταν έχει στενοχώριες, ή τον ζορίζει η φτώχεια παίζει σαντούρι και αλαφρώνει. Όταν έκανε οικογένεια τα βάσανα δεν τον άφηναν να εκφραστεί γιατί το σαντούρι θέλει καλή καρδιά, αφοσίωση, αυτοσυγκέντρωση. Όταν αργότερα άνοιξε το σακούλι έβγαλε ένα μαγληνό σαντούρι, τα δάχτυλά του το χάιδεψαν τρυφερά σα να χάιδευαν γυναίκα και το τύλιξε όπως τυλίγουμε αγαπημένο σώμα μη μας κρυώσει.

Η ΓΛΩΣΣΑ του κειμένου:

 Καλοδουλεμένη, αποδίδει με ζωντανό και παραστατικό τρόπο τις γλωσσικές επιλογές (ιδιόλεκτοι) των προσώπων.

 Όταν αφηγείται, περιγράφει ή σχολιάζει ο στοχαστικός αφηγητής το επίπεδο του ύφους είναι υψηλότερο σε σύγκριση με την προφορικότητα του ύφους του Ζορμπά. Για παράδειγμα: Τα ψάρια παραζαλισμένα από τα χτυπήματα της φουρτούνας, είχαν βρει καταφύγι χαμηλά στα ήσυχα νερά…,είχα διαβάσει πολλούς ορισμούς του νου του ανθρώπου…

 Στο απόσπασμα συναντάμε ιδιωτισμούς(να παν οι πίκρες κάτω, μου κάπνισε) ( ιδιωτισμός: έκφραση με ιδιαίτερη σημασία ή σύνταξη που λέγεται σε μια γλώσσα, π.χ. «μαλλιά κουβάρια», «φωτιά και λάβρα», «άρον άρον»: Λαϊκοί / λόγιοι ιδιωτισμοί. Οι ιδιωτισμοί είναι στοιχεία εκφραστικά και αναντικατάστατα, που πλουτίζουν την κοινή γλώσσα. (διαφορετικό από το ιδιωματισμός).  Αίνιγμα (μακρύς μακρύς καλόγερος και πίτα η κεφαλή μου) (αίνιγμα :η αναφορά των ιδιοτήτων και των γνωρισμάτων ενός αντικείμενου, χωρίς ν’ αναφέρεται το ίδιο το αντικείμενο. Η περιγραφή είναι τέτοια, ώστε οδηγεί τον ακροατή ή τον αναγνώστη στην ανακάλυψη του αντικείμενου.) Την παροιμιακή φράση: Από της μυλωνούς τον πισινό ζητάς ορθογραφία (παροιμιακές είναι οι φράσεις που κρύβουν διάφορες αλήθειες σχετικές με την κοινωνική, τη θρησκευτική, την πολιτική κτλ. ζωή του ανθρώπου) Λογοτεχνικά σχήματα μεταφορές: στο πρόσωπο του νερού, μάτια που σπίθιζαν, σχήμα κύκλου: Όλες τις δουλειές…. όλες, ασύνδετο: βουλιαγμένα μάγουλα, χοντρή μασέλα, εξογκωμένα ζυγωματικά… αντίθεση: κάτεχαν να δουλεύουν τον κασμά και το σαντούρι παρομοίωση: σα να ´γδυναν γυναίκα μετωνυμία: έκλεισα το Ντάντε.

ΤΟΥ ΓΙΟΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ

 

Θεματικά  κέντρα

Οι   θυσίες  που  απαιτούνται για τα μεγάλα  έργα

Το συναίσθημα της  ευθύνης του πρωτομάστορα

Η  δύναμη της κατάρας

Η αδελφική αγάπη

ΕΝΟΤΗΤΕΣ- ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ

• 1η Ενότητα (στ.1-13): Εισαγωγή - Το χτίσιμο και το γκρέμισμα του γεφυριού, καθώς και ο θρήνος των μαστόρων και των μαθητάδων.

• 3η Ενότητα (στ.14-20): Η υποταγή στη μοίρα.

• 4η Ενότητα (στ.21-29): Η άφιξη της γυναίκας και η εξαπάτηση της από τους μαστόρους.

• 5η Ενότητα (στ.30-34): Το στοίχειωμα της κόρης

 • 6η Ενότητα (στ.35-40): Ο θρήνος και η κατάρα.

• 7η Ενότητα (στ.41-46): Η αλλαγή της κατάρας και το στέριωμα του γεφυριού.

 

Ο Πρωτομάστορας

Παρά τον  πόνο του  υπακούει στην  εσωτερική φωνή  του   καθήκοντος. Θεωρεί  υποχρέωσή του να  ολοκληρώσει την  αποστολή του. Ζει μια εσωτερική δραματική πάλη  ανάμεσα στο Καθήκον και την Αγάπη, για την γυναίκα του. Η  θλίψη του εκφράζεται στον στίχο   πέφτει του θανάτου  αλλά  τελικά ιεραρχεί  το πρέπει απέναντι στο  θέλω. Παραγγέλνει       στην γυναίκα του να  έλθει  όσο πιο αργά μπορεί -μήπως ελπίζει κάτι να αλλάξει  εντωμεταξύ;

Η  Λυγερή

Η  θυσιαζόμενη γυναίκα  είναι  το  αθώο θύμα, το τραγικό πρόσωπο που ενώ δεν ευθύνεται,  θυσιάζεται. Όταν αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται να εντοιχιστεί,  θρηνεί  για την άδικη μοίρα της και καταριέται. Όμως,  αλλάζει  την βαριά κατάρα της  όταν της θυμίζουν πως  μπορεί να περάσει από εκεί ο αδελφός της που βρίσκεται στην ξενιτειά. Η αγάπη για τον αδελφό, η οικογένεια  αποδεικνύονται  πιο ισχυρά από  το  ατομικό συμφέρον της  γυναίκας. Ο αδελφός, θα συνεχίσει  την γενιά εφόσον η ίδια δεν θα μπορέσει να το κάνει γεννώντας παιδιά.

• Ποια τυπικά γνωρίσματα του δημοτικού τραγουδιού αναγνωρίζουμε στο συγκεκριμένο τραγούδι; Α) τον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο Β) την έλλειψη ομοιοκαταληξίας Γ) τις προσωποποιήσεις (π.χ. το πουλάκι που μιλάει ανθρώπινα) Δ) τις υπερβολές (π.χ. εξήντα μαθητάδες, του θανάτου πέφτει, όλον τον κόσμο ανάγειρα...) Ε) το σχήμα του αδυνάτου (π.χ. αν τρέμουν τ’άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι...) Στ) το διάλογο Ζ) τις επαναλήψεις (π.χ. Ολημερίς το χτίζανε..., τρέμει-πέφτουν, αργά-γοργά) Η) τους συμβολικούς αριθμούς (μαγικός αριθμός 3 και πολλαπλάσιά του: σαράντα πέντε, εξήντα, τρεις)

 

• Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι το τραγούδι ανήκει στις παραλογές;

1. Είναι πολύστιχο (46 στίχοι)

2. Είναι αφηγηματικό: η αφήγηση γενικά είναι αντικειμενική και ο αφηγητής αμέτοχος και ετεροδιηγητικός. Ωστόσο σε αρκετά σημεία κυριαρχεί ο δραματικός ενεστώτας που προσδίδει στο τραγούδι δραματικότητα (π.χ. Μοιριολογούν, πιάνει, μηνάει, τους χαιρετά...) 3. Στην αφήγηση παρεμβάλλεται ο διάλογος που ζωντανεύει το τραγούδι και το κάνει πιο θεατρικό (π.χ. «Α δε στοιχειώσετε άνθρωπο...», «Γοργά ντύσου...», «Γεια σας...»)

4. Το περιεχόμενο είναι πλαστό παραμυθικό  και εξωλογικό με μαγικά στοιχεία: συμβαίνουν παράδοξα γεγονότα: γκρέμισμα του γιοφυριού κάθε βράδυ, ανθρώπινη ομιλία πουλιού

5. Η υπόθεση είναι ολοκληρωμένη και το τέλος της δραματικό:  ο εντοιχισμός της  Λυγερής  στο γεφύρι…

6. Υπάρχουν  ομοιότητες με τους αρχαίους ελληνικούς μύθους:  η θυσία της Λυγερής θυμίζει τη θυσία της Ιφιγένειας. Το πουλί- αγγελιοφόρος  θυμίζει τον Άγγελο της αρχαίας τραγωδίας που μεταφέρει ειδήσεις  που συμβάλουν στη λύση του προβλήματος ή και τον από μηχανής θεό του Ευριπίδη,  υπάρχει το σχήμα του Αδυνάτου που συναντάμε και στα Ομηρικά έπη, ο αριθμός 3 και τα πολλαπλάσιά του  υπάρχει και στην Ιλιάδα.

• Ποιος είναι ο ρόλος του πουλιού στο τραγούδι;

 Ο ρόλος του είναι διπλός: Α. Λειτουργεί ως εντολοδόχος της μοίρας για να δώσει λύση στο αδιέξοδο (αποκαλύπτει τη λύση του προβλήματος) Β. Λειτουργεί ως αγγελιαφόρος, προκειμένου να εκτελεστεί η εντολή (δίνει το μήνυμα στη γυναίκα) Πρέπει να επισημάνουμε τα εξής:  είναι πολύ συνηθισμένη τεχνική στα δημοτικά τραγούδια, ζώα, πουλιά και φυσικό περιβάλλον να συμμετέχουν στην υπόθεση. Στην περίπτωσή μας, λοιπόν, το πουλάκι προσωποποιείται (μιλάει σαν άνθρωπος). Προκύπτει ιδιαίτερη τραγικότητα από την επιλογή 2 διαφορετικών επιρρημάτων, που μάλιστα ακούγονται περίπου το ίδιο (παρήχηση: αργά-γοργά): η εντολή του Πρωτομάστορα είναι να ετοιμαστεί η γυναίκα του αργά, για να έρθει στο γεφύρι, γεγονός που δείχνει ίσως την κρυφή αλλά μάταιη ελπίδα του να σωθεί η γυναίκα του, και πιο πιθανό να αποκαλύπτει την επιθυμία του να παρατείνει όσο μπορεί τη ζωή της. Από την άλλη μεριά το πουλί παρακούει  και της λέει να ετοιμαστεί γοργά (= γρήγορα), λόγω της ομοιότητας των 2 λέξεων, αλλά, κυρίως, για να εφαρμοστεί το μοιραίο!!

Τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών:

 • Ο Πρωτομάστορας βρίσκεται αρχικά σε σύγχυση και προβληματίζεται  από το γκρέμισμα του γεφυριού. Αισθάνεται ταυτόχρονα  την προσωπική του ευθύνη  απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Όταν μαθαίνει ότι πρέπει να θυσιάσει την γυναίκα του οδηγείται σε απελπισία και απόγνωση: του θανάτου πέφτει.  Πικραίνεται όταν βλέπει τη γυναίκα του : ραγίζεται η καρδιά του,  είναι βαργωμισμένος . Επιλέγει να θυσιάσει την προσωπική του ευτυχία στο κοινωνικο συμφέρον κάτι που δείχνει την υπευθυνότητά του και την ηγετική του φυσιογνωμία. Υποτάσσεται  στο μοιραίο  : ρίχνει μέγα λίθο. Μάς  θυμίζει ένα άλλο τραγικό πρόσωπο της  ελληνικής λογοτεχνίας, τον Αγαμέμνονα που  θυσίασε την κόρη του Ιφιγένεια για να  γίνει η εκστρατεία την Τροία.

 • Η Λυγερή είναι υπάκουη στο κάλεσμα του άντρα της (Να τηνε....),  πρόσχαρη και γελαστή όταν φτάνει στο γεφύρι (Γεια σας, χαρά σας...). είναι  πρόθυμη  να βοηθήσει  και να βρει η ίδια το δαχτυλίδι.  Φαίνεται έτσι το ενδιαφέρον και η αγάπη για τον άντρα της (μην πικραίνεσαι...) και  η  αφοσίωση στο γάμο της. Όταν, τελικά, αντιλαμβάνεται πως έχει πέσει σε μια τραγική παγίδα νιώθει αγωνία και πανικοβάλλεται.  Ικετεύει τον πρωτομάστορα να την ανεβάσει  επάνω:  τράβα καλέ μου τον άλυσο. Την αγάπη και αφοσίωση διαδέχεται η πίκρα και  η αγανάκτηση για τη μοίρα της: αλίμονο, γι’ αυτό καταφεύγει στην κατάρα να μην στεριώσει το γεφύρι. Το μίσος της  είναι παροδικό.  Φοβάται για τον αδελφό της και η αδερφική αγάπη, που υπερισχύει στο μυαλό και στην καρδιά της και την οδηγεί στο να μεταβάλει σε ευχή την κατάρα: το γεφύρι να στεριώσει. Είναι ένα αθώο πρόσωπο που μόνο να αγαπά μπορεί. Και    τραγική καθώς  θυσιάζεται ενώ δεν έχει καμιά ευθύνη. Προδομένη από όλους καθώς  όλοι γνωρίζουν την τραγική μοίρα της εκτός από την ίδια.

 

Πώς λειτουργεί ο χρόνος;

Η αφήγηση είναι   χρονολογική , ακολουθεί γραμμικά έναν χρονικό  άξονα από την αρχή των γεγονότων ως το τέλος.

Υπάρχει     αναδρομική αφήγηση. Η  Λυγερή  γυρίζει στο παρελθόν για να αναφέρει τι συνέβη στις δυο της αδελφές.

Υπάρχει πρόληψη. Η Λυγερή αναφέρεται στο μέλλον  όταν σκέπτεται την πιθανότητα να περάσει ο αδελφός της από το γεφύρι κατά την επιστροφή του από τα ξένα.

 

 

 

Δημιουργική γραφή

 

Το ημερολόγιο του πρωτομάστορα (του μαθητή Μπέση Παναγιώτη, Γ3   (από το Διαδίκτυο)

 

Το να γράψεις τι έγινε σήμερα δεν είναι εύκολο. Μερικά πράγματα δύσκολα γίνονται λέξεις. Ίσως σήμερα να αντιμετώπισα τέτοια πράγματα. Μα ο δάσκαλός μου από την πόλη των Ιωαννίνων, που μου έμαθε τη τέχνη μου και τα γράμματα, μου είπε να γράφω κάθε μέρα. έτσι θα κάνω και σήμερα.

Είναι μέρες τώρα που γράφω για το αναθεματισμένο εκείνο γεφύρι, που δεν στεριώνει με κανένα τρόπο και κανέναν κόπο.

Έτσι λοιπόν και τη σημερινή πρωία αυτό γυρνούσε στο μυαλό μου. Ζαλγκώθηκα λοιπόν από νωρίς τα εργαλεία μου και πήγα στην δουλειά μου.

Εκεί λοιπόν, μετά  από λίγο, στάθηκε ένα πουλί με ανθρώπινη λαλιά και κακά μαντάτα μου έφερε. Είπε πως για να στεριώσει το γιοφύρι θα έπρεπε εγώ, ο ίδιος , να σκοτώσω τη γυναίκα μου. Θα έπρεπε δηλαδή να δώκω τη λυγερή θυσία στα στοιχειά του τόπου. Τον λόγο του γοργά τον ετελείωσε κι όλοι γύρω άρχισαν εμένα να κοιτούν. Εμένα τον δύσμοιρο που τα ποδάρια μου λυγίσαν, το στομάχι μου σφίχτηκε, πρώτη φορά που ένιωσα έτσι.  Και πως να πήγαινα στην λυγερή που αλλιώς δε μπόρεγα να κάμω. Ξεκίνησα να κάμω το πρώτο βήμα ενώ η ζαλάδα τα σκοτείνιαζε όλα. Μήτε έπεσε μήδε στάθηκα μα περπατώντας γύρισα σπίτι.

 

Έφτασα γρήγορα. Ο δρόμος είναι μικρός απ’ το γιοφύρι ως το σπίτι. Μόλις μπήκα μέσα την είδα, έκανε τις δουλειές του σπιτιού ως συνήθως. Με κοίταξε, την κοίταξα κι εγώ. Πήρα ανάσα βαθιά και της είπα να ντυθεί αργά και σιγά σιγά να κατεβεί στο γιοφύρι. Όμως το μαυροπούλι άλλαξε την εντολή μου. Κι έτσι η γυναίκα μου γρήγορα ντύθηκε και ήρθε αμέσως στο γιοφύρι.

Όταν έφτασε περιποιημένη, έχοντας διώξει τη σκόνη και τη κούραση από τη δουλειά, έλαμπε από ομορφιά. Βάλθηκα λοιπόν να την κοιτάζω. Μα δεν άργησε η ιδέα του θανάτου να φανεί και με ξανάπιασε η λύπη. Της είπαν  οι άλλοι, πως δήθεν μου έπεσε η βέρα μέσα στο γιοφύρι και πως γι’ αυτό είμαι έτσι, λυπημένος. Εγώ δεν έβγαλα κουβέντα. Την είδα           σιγά - σιγά να κατεβαίνει στο γεφύρι με το σκοινί δεμένη. Και να ψάχνει για τη βέρα. Μα η βέρα, όπως όλοι καλά ξέραμε, έκτος από αυτή, δεν ήταν πουθενά. Τότε  λοιπόν μου φάνηκε πιο όμορφη, από ποτέ άλλοτε, την λυπήθηκα πραγματικά. Όμως οι ευθύνες, οι ευθύνες μου απέναντι στο χωριό και η ιδέα της ντροπής που θα ‘νιωθα μπροστά στους συγχωριανούς, στα παιδιά που θα έκανα, στην ίδια τη γυναίκα μου με έπεισαν. Έπρεπε να θυσιαστεί. Παίρνω τότε τη πρώτη πέτρα και τη ρίχνω πάνω της. Και μαζί με τους άλλους μαστόρους αρχίσαμε να τη χτίζουμε.

 

Εκείνη άρχισε να βλασφημά τη μοίρα της. Μα εμείς ούτε το καταραμένο γιοφύρι δεν την αφήσαμε να καταραστεί.  Της θυμίσαμε τον αδερφό της στην ξενιτιά κι ότι αν τύχει και περάσει θα πέσει στη κατάρα της. Αυτή μυαλωμένη που ήταν την άλλαξε.

 

ΟΣΟ ΜΠΟΡΕΙΣ

 

ΟΣΟ ΜΠΟΡΕΙΣ 

1η Στροφή: η συνεχής επαφή με ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν πάντοτε το χαρακτήρα που θα έπρεπε, λειτουργεί αρνητικά και για εμάς τους ίδιους.

Οδηγεί τον άνθρωπο στην απώλεια της προσωπικής του ταυτότητας, όλων των στοιχείων που συνθέτουν τη μοναδικότητά του και εν τέλει στην απώλεια της αξιοπρέπειάς του. Παραμελεί τον αγώνα που χρειάζεται για να χτίσει κανείς την ιδιαίτερη προσωπικότητά του και καταλήγει να γίνονται ένα με το πλήθος. Ο άνθρωπος χάνει έτσι την αξιοπρέπειά του και φυσικά τη μοναδικότητά του. Ο άνθρωπος που αφήνεται να γίνει ένα με τη μάζα και δεν εργάζεται για τη διαφύλαξη της προσωπικότητάς του, εξευτελίζει ουσιαστικά τη ζωή του, καθώς χάνει αυτό που τον κάνει ξεχωριστό και ιδιαίτερο, χάνει την ατομικότητά του. Κωνσταντίνος Μάντης

Ιδιαίτερη σημασία έχει η πρόταση: όσο μπορείς, η οποία αποτελεί και τον τίτλο του ποιήματος. Ο ποιητής αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι πάντοτε εφικτό για έναν άνθρωπο να επιλέγει τα άτομα με τα οποία συναναστρέφεται και να αποφεύγει τις ανούσιες παρέες. Γι’ αυτό και ο ποιητής, από τον τίτλο κιόλας του ποιήματος, συμβουλεύει τον αναγνώστη του, να αποφεύγει τις περιττές συναναστροφές όσο μπορεί.

2η Στροφή: Ο ποιητής και στη δεύτερη στροφή παραθέτει τις συμβουλές του σχετικά με την αξία που έχει η διαφύλαξη της ατομικότητας, καθώς αν κάποιος βρίσκεται σε διαρκή κίνηση από τη μία παρέα στην άλλη κι από τη μία κοινωνική εκδήλωσή στην άλλη, και εκθέτει τον εαυτό του στις ανοησίες και τις ανούσιες κουβέντες κάθε ανθρώπου, τελικά κινδυνεύει να αλλοτριωθεί. Ο άνθρωπος κινδυνεύει να χάσει βασικά στοιχεία της ατομικότητάς του, σε σημείο που να αισθάνεται πλέον ότι έχει αποξενωθεί από τον ίδιο του τον εαυτό και πως τελικά έχει ξεπέσει σε σχέση με το πώς ήταν παλιότερα ή με το πώς θα ήθελε να είναι. Ο άνθρωπος, δηλαδή, που δεν αφιερώνει χρόνο στον εαυτό του και στο χτίσιμο της προσωπικότητάς του, καταλήγει να εξαρτάται από τη γνώμη των άλλων και αδυνατεί να κατανοήσει πώς η ιδιαίτερη αξία του εντοπίζεται εν τέλει στη μοναδικότητά του. Ένας άνθρωπος που επιχειρεί να ταιριάξει με άλλους ανθρώπους και προσπαθεί να ενταχθεί στις παρέες τους με το να γίνει ίδιος μ’ αυτούς, καταλήγει τελικά να γίνεται ένα με τη μάζα και να χάνει τον εαυτό του.

Ποιες προσπάθειες θα πρέπει να καταβάλει ο άνθρωπος, για να υπερασπιστεί την προσωπική ελευθερία και την αξιοπρέπειά του; Συσχετίστε την απάντησή σας με τον τίτλο του ποιήματος.

Ο ποιητής θεωρεί ότι κάθε άνθρωπος οφείλει να προασπίζει την αξιοπρέπειά του, αλλά και την προσωπική του ελευθερία ως προς τη διαμόρφωση των απόψεών του, με το να αποφεύγει τη διαρκή συναναστροφή με ανθρώπους που δεν έχουν κάτι ουσιαστικό να προσφέρουν. Η καθημερινή επαφή με παρέες και ανθρώπους που έχουν ως μόνο κίνητρο τη διασκέδαση, λειτουργεί αρνητικά σε σχέση με τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας. Βασικό χαρακτηριστικό, άλλωστε, της άκριτης συναναστροφής με ανθρώπους που δεν έχουμε επιλέξει με προσοχή είναι η έκθεσή μας σε ανούσιες κουβέντες και ανώφελες ασχολίες

Ο καθένας μας επομένως θα πρέπει, όσο μπορεί, να περιορίζει τις περιττές επαφές και να φροντίζει για τη διαφύλαξη της ατομικότητάς του. Σημαντικό, βέβαια, είναι αυτό που εμφατικά αναφέρει ο Καβάφης στον τίτλο του ποιήματος, ότι δηλαδή δεν μπορούμε απόλυτα να προφυλάξουμε τον εαυτό μας από την κακή επιρροή των συναναστροφών μας, αλλά θα πρέπει να το προσπαθήσουμε στο βαθμό που μπορούμε. Η διαφύλαξη δηλαδή της ατομικότητάς μας είναι μια δύσκολη διαδικασία, καθώς είτε το θέλουμε είτε όχι είμαστε διαρκώς εκτεθειμένοι στην καθημερινή επαφή με ανθρώπους, τους οποίους συχνά δεν έχουμε επιλέξει εμείς. Επομένως, η προσπάθειά μας είναι απαιτητική και χρειάζεται μεγάλη αποφασιστικότητα για να επιτευχθεί.

Καταγράψτε τις μετοχές και εξηγήστε τη γραμματική και σημασιολογική λειτουργία τους.

Οι μετοχές του ποιήματος είναι οι εξής: πηαίνοντας, γυρίζοντας και εκθέτοντας.

Οι μετοχές αυτές είναι τροπικές και αποκαλύπτουν ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο θέτουμε σε κίνδυνο την ατομικότητα και την αξιοπρέπειά μας.

Με το να πηγαίνουμε δηλαδή σε κάθε κοινωνική εκδήλωση, με το να γυρίζουμε διαρκώς από μέρος σε μέρος και με το να εκθέτουμε τον εαυτό μας στην ανοησία που συνοδεύει η καθημερινή συνύπαρξη με ανθρώπους που δεν έχουν να μας προσφέρουν κάτι το ουσιώδες.

Ποιες κοινωνικές εκδηλώσεις μπορούν, σύμφωνα με τον ποιητή, να ευτελίσουν τη ζωή του ατόμου;

 Γράψτε, αν θέλετε, ένα σύγχρονό σας παράδειγμα.

Το ζήτημα που επιχειρεί να αναδείξει ο ποιητής είναι ότι πέρα από το είδος των εκδηλώσεων, τελικά η καθημερινή σπατάλη του χρόνου μας με φίλους και γνωστούς, δεν μπορεί παρά να έχει αρνητικές συνέπειες, καθώς όσο περισσότερο προσπαθούμε να ενταχθούμε σε μια παρέα και όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνουμε στους άλλους, τόσο περισσότερο χάνουμε τον εαυτό μας. Βέβαια, ο κίνδυνος είναι ακόμη πιο ορατός όταν αφιερώνουμε το χρόνο μας σε εκδηλώσεις όπου οι άνθρωποι λειτουργούν σαν μια μάζα, σαν όχλος και αφήνουν κατά μέρους τα ιδιαίτερα στοιχεία της προσωπικότητάς τους. Εκείνο δηλαδή που είναι περισσότερο επίφοβο είναι η ένταξη του ατόμου σε ομάδες που λειτουργούν διαβρωτικά ως προς την ατομικότητα και κινούνται κυρίως προς την εξομοίωση όλων των μελών τους.

Ποιόν κίνδυνο επισημαίνει ο ποιητής στον τελευταίο στίχο; Με ποιόν τρόπο πιστεύετε ότι ο κίνδυνος αυτός μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά;

Ο κίνδυνος που ενυπάρχει στη διαρκή έκθεση του ατόμου στις ανούσιες συναναστροφές είναι η αλλοτρίωσή του. Ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει στο σημείο να αποξενωθεί από τον εαυτό του και να αισθάνεται πλέον πως η ίδια του η ζωή είναι κουραστική και καταπιεστική. Η αλλοτρίωση ουσιαστικά σημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει χάσει την ατομικότητά του, την ιδιαίτερη προσωπικότητά του, σε σημείο που έχει γίνει πια ίδιος με τη μάζα και δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα ιδιαίτερα στοιχεία του εαυτού του.

Αν, δηλαδή, αντί να φροντίζουμε για το χτίσιμο της προσωπικότητάς μας, περνάμε το χρόνο μας ανώφελα με άλλους ανθρώπους, κοιτάζοντας πώς θα διασκεδάσουμε, τελικά συνειδητοποιούμε ότι έχουμε πετύχει λιγότερα απ’ όσα θα θέλαμε κι έχουμε γίνει κατώτεροι από τις προσδοκίες και τις δυνατότητές μας.

Για να αποφευχθεί επομένως ο κίνδυνος της αλλοτρίωσης, θα πρέπει να φροντίζουμε για την ενδυνάμωση της προσωπικότητάς μας, για τη βελτίωση του εαυτού μας και φυσικά για τη σωστή επιλογή των ανθρώπων με τους οποίους συναναστρεφόμαστε.

Γλώσσα

Η γλώσσα του Καβάφη είναι ιδιότυπη. Απλή, εκφραστική δημοτική, με ορισμένες ιδιαιτερότητες του Κωνσταντινουπολίτικου ιδιώματος (πχ «πηαίνοντάς την», «στες»).

Είναι η ομιλούμενη από την ελληνική παροικία στην Αλεξάνδρεια γλώσσα, δηλαδή δημοτική.

Ύφος

Το ύφος του είναι λιτό, περιεκτικό, καθημερινό, αντιποιητικό, σχεδόν πεζολογικό: Χαρακτηρίζεται από λιτότητα εκφραστικών μέσων (έλλειψη περίτεχνων σχημάτων λόγου), πυκνότητα νοημάτων, ρεαλισμό, έλλειψη ρητορισμού και στόμφου. Τόνος διδακτικός, εξομολογητικός.

Χαρακτηριστικά του Καβάφη στο ποίημα

–          διδακτικός τόνος

–          στοχαστική – φιλοσοφική διάθεση

–          υπαινικτική θεατρικότητα (μιλά σε νοερό αποδέκτη ή απευθύνεται στον εαυτό του)

–          ποίηση αντι-λυρική και πεζολογική

–          γλωσσική ακρίβεια

Σχήματα λόγου

Απουσιάζουν τα πολλά καλολογικά στοιχεία. Υπάρχουν λίγα και με καίρια λειτουργία:

Προσωποποίηση: «Μην την εξευτελίζεις… εκθέτοντάς την».

Παρομοίωση: «σα μια ξένη φορτική»

Επαναλήψεις: «μη την εξευτελίζεις»

Λίγα προσδιοριστικά επίθετα: «πολλή», «πολλές», «καθημερινή», «ξένη, φορτική».

 

ΑΡΧΑΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 8

 

8^η  ΕΝΟΤΗΤΑ

Λέγεται γοῦν ἐν Σικελίᾳ (εἰ γὰρ καὶ μυθωδέστερόν ἐστιν, ἀλλ’ ἁρμόσει καὶ νῦν ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι) ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρὸς γενέσθαι· τοῦτον δὲ ῥεῖν φασιν ἐπί τε τὴν ἄλλην χώραν, καὶ δὴ καὶ πρὸς πόλιν τινὰ τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων. Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρὸς φυγήν, τὴν αὑτῶν σωτηρίαν ζητοῦντας, ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων, ὁρῶντα τὸν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα καὶ οὐχὶ δυνάμενον ἀποχωρεῖν, ἀλλὰ ἐγκαταλαμβανόμενον ὑπὸ τοῦ πυρός, ἀράμενον φέρειν. Φορτίου δ’ οἶμαι προσγενομένου καὶ αὐτὸς ἐγκατελήφθη. Ὅθεν δὴ καὶ ἄξιον θεωρῆσαι τὸ θεῖον, ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει. Λέγεται γὰρ κύκλῳ τὸν τόπον ἐκεῖνον περιρρυῆναι τὸ πῦρ καὶ σωθῆναι τούτους μόνους, ἀφ’ ὧν καὶ τὸ χωρίον ἔτι καὶ νῦν προσαγορεύεσθαι τῶν εὐσεβῶν χῶρον· τοὺς δὲ ταχεῖαν τὴν ἀποχώρησιν ποιησαμένους καὶ τοὺς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας ἅπαντας ἀπολέσθαι.

Ερωτήσεις   κατανόησης του κειμένου

1.       Σε  ποιο   γεγονός   αναφέρεται ο ρήτορας; Είναι  γεγονός  αληθινό ή  όχι;  Ποιοι  πρέπει  οπωσδήποτε να  ακούσουν την ιστορία αυτή;

2.       Πώς αντέδρασαν οι άνθρωποι  όταν είδαν το  ρεύμα λάβας να πλησιάζει ;

3.       Τί  διαφορετικό από τους άλλους έκανε ένας νέος;

4.       Ποια ήταν η τύχη όσων έτρεξαν να σωθούν και άφησαν πίσω τους γονείς τους;

5.       Σε  ποιο  συμπέρασμα καταλήγουμε  σχετικά με  τη  βούληση του θεού;

 

Άσκηση συντακτικού

1.         Ὅθεν δὴ καὶ ἄξιον θεωρῆσαι τὸ θεῖον, ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει.

Ποια είναι η δευτερεύουσα πρόταση, πώς εισάγεται, ποιος είναι ο συντακτικός της ρόλος[ ;

2.       ὑπὸ τοῦ πυρός 

Τι είναι συντακτικά  η  φράση αυτή;

3.       (εἰ γὰρ καὶ μυθωδέστερόν ἐστιν, ἀλλ’ ἁρμόσει καὶ νῦν ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι      Ποια είναι η δευτερεύουσα πρόταση, πώς εισάγεται, ποιος είναι ο συντακτικός της ρόλος;

 

4.       Ερωτήσεις στην Γραμματική του κειμένου

1.       Να γράψετε τον Υπερθετικό  βαθμό των επιθέτων στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση: 

μυθωδέστερόν

 τοῖς νεωτέροις

2.       Να γράψετε τα παραθετικά του  επιθέτου:  τῶν εὐσεβῶν

 

3.       Γράψε τα ρήματα που ακολουθούν στις άλλες εγκλίσεις στον  ίδιο χρόνο και αριθμό:

Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική
Λέγεται
ἐστιν
ἐγκατελήφθη

 

 

 

4.       Αναγνώρισε τους ρηματικούς τύπους που ακολουθούν:

γενέσθαι,

ἐγκατελήφθη,

σωθῆναι,

ἐγκαταλιπόντας.

Στη συνέχεια κλίνε το  γ΄  ενικό πρόσωπο και το γ΄ πληθυντικό σε όλες τις εγκλίσεις του χρόνου που βρίσκονται. 

Π.χ  γενέσθαι =  απαρέμφατο Αορίστου β΄ του ρ. γίγνομαι,   οριστική  εγένετο / εγένοντο ,  υποτακτική: γένηται/ γένωνται, Ευκτική: γένοιτο / γένοιντο, Προστακτική: γενέσθω / γενέσθων ή γενέσθωσαν.

Ερωτήσεις  στο Λεξιλόγιο του κειμένου

1.       Για καθεμία από τις  ομάδες ουσιαστικών της ν.ε  να   βρείτε στο κείμενο έναν   ετυμολογικά συγγενή  ρηματικό τύπο:

 

Ουσιαστικά στη ν.ε  γλώσσα	Λέξη στην α.ε.   γλώσσα
Γενιά,  γονιός,  γένος
Ροή,  καταρροή,  επιρροή
Φυγάς, καταφύγιο, αποφυγή.
Όψη,  όραση, οπτικός
Λήψη, λήπτης,  λήμμα
Σχέση, σχεδόν, έξη.
Εγκατάλειψη, έκλειψη.
Όλεθρος, πανωλεθρία.

 

 

 

 

 

       

---