Η ζωή στη Σύμη

Η ζωή στη Σύμη      Ευγενία Φακίνου, 

Θεματικά κέντρα

v  Οι ανάγκες  των  ανθρώπων που κατοικούν στα νησιά  του Αιγαίου.

v  Η αρχιτεκτονική  των σπιτιών  προσαρμόζεται  στις   ανάγκες   των κατοίκων

v  Η   εξοικονόμηση  του  νερού:  πολύτιμου αγαθού σε έλλειψη.

v  Οι κάτοικοι της Σύμης  ζουν συντροφιαστά  και  συνεργάζονται

v  Τα   παιχνίδια  των  παιδιών.

Ενότητες 1^η Στη Σύμη … και κάθονται φρόνιμα: οι ασχολίες των γυναικών και των παιδιών στη Σύμη τα απογεύματα

                  2^η Ο πατέρας κι η μάνα … τα σαπουνόνερα έξω: οι ασχολίες στην κουζίνα των σπιτιών  της Σύμης

                 3^η Κάτω από το παράθυρο … και τις κουρελούδες: η πολύτιμη αξία του νερού και οι τρόποι εξοικονόμησής του.

Αφηγηματικοί τρόποι

Ποιος  μιλάει; Συμμετέχει στην  υπόθεση;

Η  ίδια η  ηρωίδα  του  μυθιστορήματος, η  Αστραδενή,   αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο  τις εμπειρίες της  από   την   Σύμη, στην οποία  μεγάλωσε. Η αφήγηση   γίνεται   σε   πρόσωπο α΄   ενικού (πρωτοπρόσωπη διήγηση).

Συμμετέχει στην ιστορία που αφηγείται καθώς είναι η πρωταγωνίστρια (ομοδιηγητικός αφηγητής).

Στα  χωρία   όπου υπάρχει  διήγηση  τα ρήματα  βρίσκονται  σε παρελθοντικούς χρόνους. Υπάρχουν αρκετοί χρονικοί προσδιορισμοί.

Στη Σύμη, τ’ απογεύματα πότε ερχότανε η Αλεμίνα στο δικό μας, πότε πηγαίναμε εμείς στης Ελένης, πότε όλες πηγαίναμε στο Ζωπιάκι. Oι μανάδες κάνανε τις δουλειές τους τις απογευματινές. Άλλη έπλεκε, άλλες κόβανε κουρέλια για κουρελούδες, άλλη έπλεκε νταντέλα. Εκτός κι αν είχανε δουλειά συντροφική. Της εποχής. Κι έπρεπε να δουλέψουν όλες μαζί. 

Εμείς, τα παιδιά, παίζαμε στην αυλή, αν ήταν καλοσύνη. Αλλιώς, καθόμαστε πάνω στον αποκρέβατο, στην κουζίνα που 'χει ζέστη, δίπλα τους. Και τα δυο μ' αρέσανε. Στις αυλές παίζαμε το κουτσό ή τ' αγάλματα ή τις κυρίες. Στην κουζίνα παίζαμε μαμά και παιδιά ή σχολείο. Είχε κι αυτό το γούστο του, γιατί, ενώ έπαιζες, άκουγες και τις μανάδες να κουβεντιάζουνε καθώς δουλεύανε. 

Στα χωρία  στα οποία κυριαρχεί  η  περιγραφή  τα ρήματα βρίσκονται  στον Ενεστώτα  χρόνο και  υπάρχουν πολλοί  προσδιορισμοί του τόπου.

Περιγραφή: η περιγραφή της κουζίνας, του αποκρέβατου, του τζακιού.

                Στη μια του άκρη έχει τον αποκρέβατο —ένα πατάρι, πες— μεγάλο και ψηλό ένα μέτρο. Ανεβαίνεις με τρία σκαλάκια. Έχει κι ένα κάγκελο στην άκρη. Αυτό βολεύει πολύ για να μην πέφτουν τα παιδιά που κοιμούνται όλα εκεί. Το στρώνουμε με ωραίες κουρελούδες και παίζουμε —ξυπόλητες για να μη λερώνουμε— μαμάδες και παιδιά. Από κάτω ο αποκρέβατος είναι αποθήκη.

                O πατέρας και η μάνα μου κοιμούνται ψηλά ψηλά, σ’ ένα κρεβάτι που ανεβαίνεις με δεκαπέντε σκαλιά. Στην άλλη άκρη του δωμάτιου είναι η τσιμιά, το τζάκι δηλαδή, και δίπλα η βρύση της στέρνας. 

                Σ’ εμάς, στη Σύμη, τα παράθυρα είναι αλλιώτικα. Το είδα αυτό μόλις μπήκα και μου ’κανε εντύπωση. Εδώ τα παράθυρα είναι, πώς να το πω, αδύνατα. Σ’ εμάς έχουνε ένα πολύ φαρδύ πρεβάζι απ’ τη μέσα μεριά. Εκεί ακουμπάμε διάφορα πράγματα. Μάλιστα, το ένα παράθυρο της κουζίνας έχει το πρεβάζι του φτιαγμένο νεροχύτη. Γέρνει, δηλαδή, λίγο προς τα έξω κι έχει μια τρύπα φαρδιά που διώχνει τα σαπουνόνερα έξω.

Σχόλια:

Το σαπουνόνερο είναι σπουδαίο για τα λουλούδια και τα λαχανικά. Λίπασμα, που λέει κι ο πατέρας. Και τα κάνει θρεφτάρια, να, μέχρι εκεί πάνω. Κι ούτε που πάει χαμένο, όπως εδώ. Εδώ, καλέ, πού το πετάνε τόσο νερό;… Δεν το λυπούνται;

Πάντως το στερνίσιο το νερό είναι το καλύτερο. Είναι θεοβρεχάμενο, που λένε οι παλαιοί. Είναι ωραίο, γλυκό νερό. Κάνει ωραία σαπουνάδα. Και στο λούσιμο είναι σπουδαίο. Τούτο της Αθήνας… κάπως μυρίζει… αλλιώτικο στο στόμα… σα φάρμακο…

Βέβαια, το νερό της στέρνας πρέπει να το προσέχεις. Θέλει καλό κουμάντο για να περάσεις το καλοκαίρι σου και να σου μείνει και λίγο να πλύνεις τις κουβέρτες και τις κουρελούδες…

Ήθος, χαρακτήρας

Η Αστραδενή   αναπολεί  με  αγάπη και νοσταλγία  την ιδιαίτερη πατρίδα της την Σύμη και νιώθει πως  στην  Αθήνα η ζωή δεν  είναι τόσο ωραία και ευχάριστη

Αναπολεί   τις  συντροφιές  της και τους φίλους που άφησε στη Σύμη,  τα παιδιά με τα οποία είχε μεγαλώσει μαζί  και  περιγράφει με   αγάπη τα  ομαδικά   παιχνίδια στη Σύμη.

Εκφράζει   την  άποψη πως  όλα στη Σύμη ήταν  καλύτερα: η αρχιτεκτονική των σπιτιών  ήταν προσαρμοσμένη  στις  ανάγκες των  κατοίκων και  ήταν  ευχάριστο να ζεις  μέσα σε ένα  σπίτι με μεγάλη κουζίνα όπου όλοι μαζί έκαναν  τις  εργασίες τους και  κρατούσαν παρέα. Στην Αθήνα η Αστραδενή  νιώθει πιο μόνη και κάπως  απομονωμένη στην ζωή της μεγαλούπολης.

Με  κριτική  διάθεση  απορρίπτει  την  αλόγιστη σπατάλη και κατανάλωση του νερού στην πόλη. Θεωρεί ότι   οι  Αθηναίοι δεν εκτιμούν  την αξία του νερού. Αντίθετα, νιώθει θαυμασμό για  τους τρόπους  εξοικονόμησης του νερού στη Σύμη,

                Είναι  έξυπνη και παρατηρητική. Μπορεί να αξιολογήσει τη ζωή στην  Αθήνα και τη Σύμη,  παρουσιάζοντας τη Σύμη να υπερέχει.

 

Αρχιτεκτονική (Πηγή Δήμος Σύμης)

Οι συγκρίσεις

Αθήνα	Σύμη
Οι κουζίνες είναι μικρές άρα άβολες και στενόχωρες	Οι κουζίνες είναι μεγάλες και επιτελούν πολλές λειτουργίες στην ζωή των κατοίκων
Τα πρεβάζια των παραθύρων είναι μικρά	Τα πρεβάζια των παραθύρων είναι μεγάλα
Σπατάλη του νερού	Αποθήκευση του νερού και λογική κατανάλωση
Το νερό δεν είναι ποιοτικό	Το νερό είναι πολύ καλό

Οι άνθρωποι δεν είναι τόσο δεμένοι,                          

υπάρχει μοναξιά και απομόνωση.

                                                            

Οι ρυθμοί ζωής είναι έντονοι και αγχώδεις

Τα παιχνίδια των παιδιών

Κουτσό, αγάλματα, τις κυρίες, μαμά και παιδιά,  σχολείο.

Οι σχέσεις των ανθρώπων

Είναι απλές, φιλικές, ζεστές, οικείες.

Συνεργάζονται για να φέρουν σε πέρας τις εργασίες τους, βοηθούν ο ένας τον άλλο, έτσι κάνουν παρέα και δεν αισθάνονται μοναξιά. Τα παιδιά μεγαλώνουν κοντά στους μεγάλους, παρακολουθούν από κοντά την ζωή των γονιών και συμμετέχουν. Τα παιχνίδια τους είναι παιχνίδια ρόλων της ζωής των μεγάλων.

Η  πορεία της σκέψης της Αστραδενής /

Θυμάται…

Τα παιχνίδια με τις φίλες της στη Σύμη     -      τα παιχνίδια γίνονταν στην κουζίνα     -      περιγράφει την κουζίνα          η κουζίνα της θυμίζει τον αποκρέβατο       -    ο αποκρέβατος της θυμίζει τα υπόλοιπα παιχνίδια.

Θυμάται το τζάκι     -   το άναβαν μόνο τα Χριστούγεννα      -  οι καλλικάντζαροι

Ο νεροχύτης, η στέρνα     -     την οικονομική χρήση του νερού και την νοστιμιά του βρόχινου νερού.

Ξεκινά από μια σκέψη που την οδηγεί να θυμηθεί τις φίλες της και τα απογεύματα που περνούσαν μαζί.

Μετά θυμάται το χώρο που περνούσαν μαζί το χρόνο τους, την κουζίνα, και αρχίζει να την περιγράφει.

 Η σκέψη για την κουζίνα την κάνει να θυμηθεί τον αποκρέβατο και τα παιχνίδια των παιδιών σε αυτόν.

Μετά θυμάται τα παράθυρα και το νεροχύτη οπότε αυτή η σκέψη την οδηγεί στο νερό και στη σύγκριση της χρήσης του ανάμεσα στην Σύμη και στην Αθήνα.

Η σκέψη της ηρωίδας λειτουργεί συνειρμικά, η μία σκέψη την οδηγεί σε μία άλλη.

Συνειρμός  = συνειρμός ο [sinirmós] Ο17 : 1.(ψυχ.) η ιιδιότητα που έχουν τα ψυχικά φαινόμενα, δηλαδή τα συναισθήματα, οι παραστάσεις, οι σκέψεις κτλ. να συνδέονται μέσα στη συνείδηση με βάση τους νόμους της ομοιότητας, της αντίθεσης, του συγχρονισμού και της διαδοχής, χωρίς την επέμβαση της βούλησης: ~ παραστάσεων, όταν ο σχηματισμός μιας παράστασης στη συνείδηση αναπλάθει και όλες τις άλλες με τις οποίες έχει συνδεθεί. Λογικός~. 2. το σύνολο των ιδεών ή των παραστάσεων που ανακαλεί στη συνείδηση ο συνειρμός: H αναφορά στα γεγονότα του πολέμου μάς προκαλεί δυσάρεστους συνειρμούς. (ΛΚΝ)

 

Τα  πρεβάζια στη Σύμη είναι μεγάλα... 

Εκφραστικά μέσα

Μεταφορές: τα παράθυρα είναι αδύνατα, να διώξει το κακό από το σπίτι, τα κάνει θρεφτάρια

Παρομοιώσεις: σαν φάρμακο

Επίθετα: μεγάλο, συντροφική, ψηλό, ωραίες